کلیات
سهام عدالت یکی از انواع یارانه است که دولت نهم از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار و هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این مهم استوار شد که بخشی از سهام شرکت‌های دولتی مشخص، به قشر‌های کمدرآمدتر فروخته شود. این طرح هدف نهایی اش ارتقای کیفیت زندگی اقشار کم درآمد بود آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوار‌های ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.
تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۴ نشان از تصمیم قاطع دولت بر اجرای این داشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد.
در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.
نظر احمدی نژاد در مورد سهام عدالت
در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن «توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه بود.
سهام عدالت و خصوصی سازی
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمار‌ها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن زمان واگذار شده بود، ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تاز‌های که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود.
با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکت‌های دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمد‌های از شرکت‌ها به سازمان‌ها و نهاد‌های شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شدهاست و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بودهاست.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکت‌های دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شد که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بود.
انتقادات
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در مورد سهام عدالت عقیده دارد ۹۵ درصد از شرکت‌ها و مجموعه‌های دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد در نهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به نهاد‌های نیمه دولتی واگذار شدهاست.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد در دولت یازدهم نیز در مورد سهام عدالت عقیده دارد که سهام عدالت به شیو‌های که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاه‌های اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، طیب نیا در این باره پرسیده است که آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکت‌ها را دارند؟
تحقیق و تفحص از واگذاری و پرداخت سهام عدالتعلی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکت‌های سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروه‌هایی از مردم توزیع شد.
نحوه پرداخت سود
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شدهاست؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکت‌های مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد، اما امکان دارد این آزادسازی ماه‌ها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد.
در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصیسازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عد‌های از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیدهاست و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکت‌های سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.
همچنین در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بهعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکت‌ها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکت‌ها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بوده است.
سود سهام عدالت در سال ۹۷
بر اساس گفته مسئولان سازمان خصوصی سازی کشور، سود سهام عدالت سال ۱۳۹۷ از اوایل اسفند سال ۱۳۹۸ محاسبه و به حساب مشمولان واریز خواهد شد.
توضیح بیشتر اینکه به‌طورکلی تا اواسط بهمن سال ۱۳۹۸ مشخص میشود چه میزان سود از سوی شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت به حساب این سازمان واریز خواهد شد.
سود سهام عدالت سال 1400
مجید عشقی در نشست خبری روز 21 اسفند 1400 برگزار شد با بیان اینکه فرایند واریز سود سهام عدالت از شب گذشته آغاز شده است، اظهار کرد: سود سهام عدالت بیش از ۴۳ میلیون مشمول سهام عدالتی که سجامی شده‌اند و یا شماره شبای بانکی خود را در سامانه سهام عدالت ثبت کرده‌اند با همکاری شبکه بانکی تا پایان امشب پرداخت میشود.
وی با بیان اینکه فرایند واریز سهام عدالت از شب قبل آغاز شده است، گفت: میزان سود متناسب با ارزش اولیه سهام هر مشمول است. البته ممکن است برخی مشمولان قسمتی از سهام خود را فروخته باشند که متناسب با میزان سهامی که دارند سود دریافت خواهند کرد.
به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها ۴۹۲ هزار تومان است حدود ۵۳۲ هزار تومان، مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها ۵۳۲ هزار تومان است، حدود ۵۷۵ هزار تومان و مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها یک میلیون تومان است نیز حدود یک میلیون تومان سود دریافت خواهند کرد.
در مورد سود سهام عدالت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
درحالی که قرار بود پرونده واریز سود سهام عدالت سال ۱۳۹۸ در دو بخش بسته شود، با عدم پرداخت سود از سوی برخی شرکت ها، پرونده مذکور سه بخشی شد تا همچنان بخشی از سود مشمولان پرداخت نشده باقی بماند.
کد خبر: ۱۰۶۳۰۴۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۹
درحالی که قرار بود پرونده واریز سود سهام عدالت سال ۱۳۹۸ در دو بخش بسته شود، با عدم پرداخت سود از سوی برخی شرکت ها، پرونده مذکور سه بخشی شد تا همچنان بخشی از سود مشمولان پرداخت نشده باقی بماند.
کد خبر: ۱۰۶۳۰۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۹
بعد از پیگیری های متعدد دو شرکت مهم که سود سهام عدالت را نپرداخته بودن، دلیل این تاخیر را توضیح دادند.
کد خبر: ۱۰۶۲۹۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۸
مرحله دوم سود سهام عدالت به حساب سهامدارانی که شماره حساب بانکی معتبر در قالب شماره شبای بانکی اعلام کرده بودند، واریز شده است.
کد خبر: ۱۰۶۲۷۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۷
شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه با انتشار اطلاعیه ای، جزییات توزیع مرحله دوم سود سهام عدالت را اعلام کرد.
کد خبر: ۱۰۶۲۰۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه با انتشار اطلاعیه‌ای، جزییات توزیع مرحله دوم سود سهام عدالت را اعلام کرد.
کد خبر: ۱۰۶۲۰۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
رییس سازمان بورس:
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام کرد که پرداخت باقیمانده سود سهام عدالت از امشب شروع شده و امیدواریم که بتوانیم سود مدنظر را طی امشب و فردا به همه حساب‌هایی که معتبر هستند، واریز کنیم.
کد خبر: ۱۰۶۱۹۳۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۴
دومین مرحله از واریز سود سهام عدالت فردا (دوشنبه) انجام میشود که طی آن معادل ۴۰ درصد از باقیمانده سود این سهام به حساب مشمولان واریز خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۶۱۸۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۳
به احتمال قوی فردا مرحله دوم سود سهام عدالت به حساب دارندگان این سهام واریز می شود.
کد خبر: ۱۰۶۱۸۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۳
چندی قبل فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی خبر از پرداخت این واریزی همزمان با عید قربان یعنی ۳۰ تیر ماه داده بود. سود سهام عدالت سرانجام کی در حساب سهامداران خواهد بود؟
کد خبر: ۱۰۶۱۸۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۳
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از واریز بخش دوم سود سهام عدالت سال ۱۳۹۸ تا پایان هفته جاری خبر داد.
کد خبر: ۱۰۶۱۷۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۳
سود سهام عدالت برای سال ۱۳۹۸ پس از فراز و نشیب‌های فراوان، سرانجام در اواخر سال گذشته آن هم به میزان ۵۰ درصد واریز شد. برای مابقی واریزی‌ها وعده‌های گوناگونی داده شد.به نظر می‌رسد مدیران بورسی بالاخره تصمیم گرفته‌اند که مرحله دوم سود سهام عدالت را واریز کنند.
کد خبر: ۱۰۶۱۴۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۱
سود سهام عدالت برای سال ۱۳۹۸ پس از فراز و نشیب‌های فراوان، سرانجام در اواخر سال گذشته آن هم به میزان ۵۰ درصد واریز شد. برای مابقی واریزی‌ها وعده‌های گوناگونی داده شد. چه زمانی سود واریز خواهد شد و به چه میزانی واریز میشود؟
کد خبر: ۱۰۶۱۳۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۱۰
بخش دوم سود سهام عدالت سال ۱۳۹۸ در حالی با تاخیر مواجه شده است که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزایش سرمایه برخی شرکت ها و مشکل در واریز سود برای چند شرکت را دلیل این تاخیر عنوان کرده است.
کد خبر: ۱۰۶۱۰۷۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۹
بخش دوم سود سهام عدالت سال ۱۳۹۸ در حالی با تاخیر مواجه شده است که رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار افزایش سرمایه برخی شرکت ها و مشکل در واریز سود برای چند شرکت را دلیل این تاخیر عنوان کرده است.
کد خبر: ۱۰۶۱۰۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۹
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با بیان اینکه سود سهام عدالت تا چند روز آینده پرداخت می شود، گفت: اگر همه شرکت ها سود را واریز کنند، دومین مرحله از واریز سود به صورت کامل انجام می شود در غیر اینصورت آن بخش از سود که واریز شده است، پرداخت خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۶۱۰۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۹
حرف و حدیث‌ها برای واریز بخش دوم سود سهام عدالت همچنان ادامه دار است. چندی قبل، وزیر اقتصاد و امور دارایی اعلام که قرار است تا قبل از عید قربان این سود به حساب مشمولان واریز می شود. با این حال در روزهای پایانی هفته گذشته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به شرکت هایی که هنوز سود خود را واریز نکرده اند، هشدار داد.
کد خبر: ۱۰۶۰۴۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۶
اولتیماتوم سازمان بورس تاثیری در روند واریز سود از سوی شرکت ها دارد یا سهام داران همچنان باید در انتظار دریافت حق خود بمانند؟
کد خبر: ۱۰۶۰۴۵۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۶
واریز بخش دوم سود سهام عدالت درحالی در مرحله وعده و وعید مسئولان باقی مانده است که دوباره صحبت از انتشار اسامی شرکت هایی که سود سهام عدالت را به حساب شرکت سپرده گذاری مرکزی واریز نکرده اند به میان آمده و به نظر می رسد این شرکت ها تا پایان هفته جاری برای واریز سود فرصت دارند.
کد خبر: ۱۰۶۰۴۰۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۴/۰۶
دژپسند، وزیر اقتصاد با بیان اینکه نخستین مرحله از واریز سود سهام عدالت اواخر سال گذشته پرداخت شد، گفت: براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته مرحله دوم سود تا قبل از عید قربان پرداخت خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۵۵۷۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۲
