کلیات
روزه خودداری از خوردن و آشامیدن و برخی کارهای خاص دیگر از اذان صبح تا اذان مغرب به انگیزه پیروی از فرمان خدا است. روزه جزو فروع دین، برترینِ عبادات و از ارکان پنجگانه اسلام بوده و در ادیان پیش از اسلام نیز به روشهایی وجود داشته است.
در منابع دینی برای روزه آثار اخلاقی و معنوی متعددی بیان شده است؛ از جمله: کسب تقوا، سپر آتش دوزخ، کفاره گناهان، زکات بدن، عامل دوری از شیطان. همچنین گفته میشود روزهداری آثار جسمی و روانی همچون کاهش اضطراب و افسردگی، افزایش عزت نفس و پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی دارد.
روزه از نظر فقهی بر چهار قسم واجب، مستحب، مکروه و حرام بوده و روزۀ ماه رمضان از روزههای واجب به شمار میرود. خوردن و آشامیدن، آمیزش جنسی، دروغ بستن بر خدا، پیامبر(ص) و امامان(ع)، رساندن غبار غلیظ به حلق، باقی ماندن بر جنابت، حیض و نفاس، خودارضایی، فرو بردن تمام سر در آب و استفراغ کردن، مبطلات روزه هستند. کسی که روزه بر او واجب است، اگر آگاهانه یکی از مبطلات آن را انجام دهد، قضای روزه و کفاره بر عهده او است.
مفهومشناسی
روزه واژهای فارسی معادل واژگان «صوم» و «صیام» است. صوم در اصطلاح فقهی عبارت است از خودداری از چیزهایی که روزه را باطل میکند، با داشتن قصد قربت. علامه حلی آن را به خودداری از چیزهای خاص از طلوع فجر صادق تا غروب تعریف کرده است. برخی فقها نیز صوم را به آماده ساختن نفس برای اجتناب از مبطلات روزه تعریف کردهاند.
واژه صوم در لغت بهمعنای ترک چیزی یا خودداری کردن از چیزی آمده است.
پیشینه روزهداری
بنابر آیه ۱۸۳ سوره بقره، روزه در ادیان پیش از اسلام وجود داشته است. در تورات و انجیل گزارشهایی از روزه گرفتن امتهای پیشین ذکر شده است. به تصریح تورات، حضرت موسی(ع) پیش از دریافت الواح، چهل شبانهروز روزه گرفت و از خوردن و آشامیدن خودداری نمود. در قرآن از روزه گرفتن زکریا(ع) و مریم(س) و در روایات نیز از روزه در ادیان پیش از اسلام سخن به میان آمده است. همچنین گفته شده روزه در دیگر اقوام پیش از اسلام همچون مصریان، یونانیان، رومیان و هندیان قدیم نیز وجود داشته است.
بر اساس منابع اسلامی، دستور روزۀ ماه رمضان در دوم شعبان یا ۲۸ شعبان سال دوم هجری قمری، ۱۳ روز پس از تغییر قبله وضع شد. این دستور و برخی احکام مربوط به آن در قرآن آمده است. در ابتدای تشریع این حکم، روزهداران پس از افطار تنها تا پیش از خوابیدن مجاز به غذا خوردن بودند و رابطه جنسی در تمام ماه رمضان حرام بود، اما این دو حکم پس از مدتی نسخ شد.
جایگاه و آثار روزهداری
روزه، از بافضیلتترین عبادات و از ستونهای پنجگانه اسلام و گونهای از جهاد شمرده شده و ترک آن عامل خروج از ایمان دانسته شده است. روزه آثار فراوانی دارد؛ برخی از آنها عبارتند از:
- کسب تقوا
- کفاره برخی گناهان
- عامل مساوات بین غنی و فقیر
- وسیله امتحان و تثبیت اخلاص
- زکات بدن
- یادآوری گرسنگی و تشنگی قیامت
- رهایی از درد گرسنگی و تشنگی قیامت
- سپری در برابر آتش آخرت
- عامل شادی در قیامت
- یاریدهنده در مشکلات دنیا و آخرت
- عامل استجابت دعا بهویژه هنگام افطار.
- عامل تندرستی بدن
- عامل تقویت حافظه
- سپری از آفات دنیا
- آرامبخش دلها
- عامل دوری شیطان
- دربرگیرنده پاداش ویژه الهی
- عامل اشتیاق بهشت به روزهدار
بهگفته عبدالله جوادی آملی، مفسر قرآن و فیلسوف، در تفسیر تسنیم، روزه روحیه نظم، قناعت و صبر در برابر گناهان و مشکلات زندگی را نیز در فرد و جامعه تقویت میکند. بنابر آمارهای منتشر شده در رسانهها، آمار تخلفات اجتماعی در ایران، در ماه رمضان کاهش پیدا میکند. همچنین بر اساس بررسیهای پزشکی، روزه در تندرستی و سلامتی جسم و روان مفید است. تأثیر مثبت در سیستم ایمنی، کاهش اضطراب و افسردگی، سلامت روان، افزایش عزت نفس و پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی، از جمله آثار روزه در سلامت جسم و روان دانسته شده است.
مبطلات روزه
کد خبر: ۸۳۴۶۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۲۶
مبطلات روزه
کد خبر: ۸۳۴۶۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۲۶
نیت روزه
کد خبر: ۸۳۴۶۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۲۶
فضیلت روزه [1]
کد خبر: ۸۳۴۶۵۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۲۶
احکام چیزهایی که روزه را باطل میکند
کد خبر: ۸۳۲۴۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۹
مبطلات روزه
کد خبر: ۸۳۲۴۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۹
روزه آن است که انسان برای تذلل و کرنش در پیشگاه خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب از هشت چیزی که بعداً گفته میشود خودداری نماید.
کد خبر: ۸۳۲۴۴۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۱۹
بیستوششمین افطار با «تابناک»
حضرت محمد (ص) فرمود: «همانا بهشت تزیین و آراسته مىشود از سالى به سال دیگر به خاطر ورود به ماه رمضان.» و امام حسین فرمود: «درود بر تو اى ماهى که هیچ ماهى با تو مسابقه و رقابت ندارد.»
کد خبر: ۸۰۷۴۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۸
بیست و چهارمین افطار با «تابناک»
پیامبر اسلام (ص) فرمود: «درهاى آسمان در نخستین شب ماه رمضان گشوده میشود و تا آخرین شب بسته نمىشود»؛ این حدیث بدان معناست که هنوز فرصت بندگی مخلصانه در درگاه پروردگار فراهم و درهای ملکوت همچنان گشوده است و میتوان از این فرصت بهره وافری برد.
کد خبر: ۸۰۶۶۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۶
کد خبر: ۸۰۶۴۲۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۱۹
کد خبر: ۸۰۶۰۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۱۸
بیست و دومین افطار با «تابناک»
امام باقر(ع) فرمود: «هر كس سوره «قدر» را با صداى بلند بخواند، مثل كسى خواهد بود كه شمشير به دوش گرفته و در راه خداوند جهاد مىكند و هر كس آن را پنهان و آهسته بخواند، مانند كسى است كه در راه خدا، به خون خود غلتيده باشد.»
کد خبر: ۸۰۵۹۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۲/۱۵
شانزدهمین افطار با «تابناک»؛
در ماه های دیگر قرائت یک جزء قرآن عادت روزانه امام خمینی (ره) بود، ولی در ماه مبارک رمضان هر روز ده جزء قرآن میخواندند و تا پایان ماه ده بار قرآن را ختم می کردند. امام خمینی با رؤیت هلال ماه مبارک، تغییراتی در برنامه زندگی خود می دادند، از جمله دیدارهای عمومی را تعطیل می کردند تا بیش تر به دعا و قرآن و خلاصه به خودشان برسند. امام می فرمودند: «خود ماه رمضان کاری است!»
کد خبر: ۸۰۴۶۳۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۳/۰۱
کد خبر: ۸۰۱۴۶۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۳/۰۱
پنجمین افطار با «تابناک»؛
پنجمین غروب رمضان ۱۴۴۰ هجری قمری فرا رسید تا پس از یک روز تلاش در این روزهای پرحرارت، بار دیگر میهمان ضیافت الهی باشیم؛ ضیافتی که همچنان فرصت پیوستن به آن فراهم است و سفره لطف پروردگار همچنان برای مؤمنین گشوده است تا در ماهی که بیش از هزار ماه فضائل دارد، همه از خان او بهرهای ابدی ببرند.
کد خبر: ۸۰۱۳۴۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۲۱
کد خبر: ۸۰۰۵۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۲۹
کد خبر: ۸۰۰۲۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۲/۲۸
نخستین «افطار» با تابناک؛
امام صادق (ع) میفرمایند: «خواب روزه دار عبادت، خاموشي او تسبيح، عمل وي پذيرفته و دعاي او مستجاب است» تا ارزش والای ایام پیش روی ـ که نخستین غروب این ایام فرا رسیده ـ برای هر مؤمن واقعی قابل تشخیص باشد و ناگفته پیداست که روزه شکم کافی نیست و روزه چشم و زبان است که حال مؤمن را به احسن نزدیک میکند.
کد خبر: ۸۰۰۱۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۲/۱۷
کد خبر: ۷۸۳۶۵۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۲۶
کد خبر: ۷۳۱۹۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۶/۲۹