کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
با توجه به رشدهای خوبی که بازار سهام در چند هفته گذشته تجربه کرده، انتظار اینکه بازار سهام چند روزی را به استراحت بپردازد دور از ذهن نیست. هر چند نقدینگی وارد شده به بازار سهام ممکن است این اصلاح را کوتاهمدت و اندک کند.
کد خبر: ۹۴۸۲۴۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۱
در دی ماه سال گذشته بود که بانک مرکزی از اعلام نرخ تورم آذر ماه خودداری کرد و گمانه زنی ها حکایت از آن داشت که دولت به دلیل صعودی شدن نرخ تورم، از بانک مرکزی خواسته است تا آمارهای نرخ تورم انتشار نیابد اما بانک مرکزی طی خبری به نوعی این گمانه زنی را رد کرد و اعلام کرد به منظور بررسی بیشتر و کم کردن اختلافات آماری در زمینه نرخ تورم اعلامی با مرکز آمار ایران تا اطلاع ثانوی از انتشار این آمار خودداری خواهد نمود.
کد خبر: ۹۴۸۰۸۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۱۰
اگر به بازار سرمایه با هدف سفته بازی (کسب سود کوتاه مدت و حفظ قدرت خرید پول) نگاه کنیم باز هم نسبت به بازار ارز و طلا جذابتر است زیرا این بازار در مقایسه با دیگر بازارها از زیرساخت الکترونیکی، معاملات آنلاین برخوردار است که در کنار این مسایل یک بازار کاملا قانونی محسوب میشود.
کد خبر: ۹۴۶۰۸۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۲
مرکز آمار ایران به تازگی گزارش جدید پیرامون نرخ تورم مربوط به آذر ماه سال جاری را منتشر کرد. این گزارش نشان می دهد که نرخ تورم نقطه به نقطه که از خرداد ماه سال جاری روند نزولی خود را آغاز کرده بود و این روند تا آبان ماه سال جاری ادامه داشت، در آذر ماه با اندکی افزایش به 27.8 درصد رسیده است.
کد خبر: ۹۴۵۸۷۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۰/۰۱
بودجه شرکتهای دولتی سال آینده 16 درصد رشد کرده است درحالیکه در صحبتهای مقام معظم رهبری، رئیسجمهور همیشه از کوچک شدن دولت و خروج دولت از تصدیگری صحبت میشود اما میبینیم که متأسفانه در بودجه این مهم رعایت نشده است
کد خبر: ۹۴۴۷۲۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۲۶
امروز مطالبی همچون جهش قیمت دلار در آخرین روز هفته، تسهیلات بپاس به کارمندانش، میزان زیان انباشته آرمان، تحلیل تکنیکال چه کمکی به سرمایه گذار بورسی می کند؟ گسیل نقدینگی به بازار سرمایه برای حفظ ارزش پول و کره جنوبی نردبان بورس آسیا را برعکس رفت در سایت نبض بورس قرار گرفته است. روی تیترها کلیک کنید و گزارش کامل اخبار را در «نبض بورس» مطالعه نمایید.
کد خبر: ۹۴۱۸۷۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۹/۱۴
کد خبر: ۹۳۷۶۵۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۵
عضو کمیسیون اقتصادی در گفتوگو با «تابناک» مطرح کرد؛
با پُررنگتر شدن آثار تحریم در اقتصاد کشور، انگشت اتهام در ایجاد موانع بر سر راه بخش خصوصی و سرمایهگذاران این بخش به سمت تحریمها نشانه رفته است. در این میان، دولت، تحریمها را مقصر اصلی ضعف بخش خصوصی میداند، اما برخی معتقدند که مشکلات این بخش از بدنه اقتصادی کشور، ربطی به تحریم و تصمیمات ترامپ نداشته و از داخل نشأت میگیرد.
کد خبر: ۹۳۶۸۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۱
همتی اعلام کرد
رئیس کل بانک مرکزی گفت: طرح "گام" فردا در شورای پول و اعتبار مطرح و پس از تصویب به بانکها برای اجرا ابلاغ میشود.
کد خبر: ۹۳۶۶۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۲۰
کد خبر: ۹۳۳۵۹۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۸
عبدالناصر همتی:
دغدغه مهم بانک مرکزی تأمین نقدینگی مولد واحدهای تولیدی و بسط رونق پایدار و غیرتورمی در کشور است و تلاش می کند ضمن احتراز از رشد نامتناسب نقدینگی ، برای حفظ روند تولید و تقویت رشد اقتصادی از طریق تأمین سرمایه در گردش واحدها و تأمین مالی بخش های تولیدی پیشتاز، اقدامات لازم را انجام دهد.
کد خبر: ۹۳۲۹۶۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۵
کد خبر: ۹۳۲۳۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۸/۰۲
رئیس کل بانک مرکزی در پارلمان بخش خصوصی؛
خودروسازان پارسال ده بار گفتند که شش ماه دیگر وضعیت بازار خودرو درست میشود؛ اما اینطور نشد. این در شرایطی است که سال گذشته نیز، من با اختصاص ارز به خودروسازان و منابع ریالی موافق نبودم؛ اما میخواستم حسن نیتم را ثابت کنم؛ به خصوص اینکه خودروسازی که قیمت را مدام بالا میبرد، چرا باید مورد حمایت قرار گیرد؟
کد خبر: ۹۳۱۴۰۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۲۸
کد خبر: ۹۲۹۱۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۱۹
پیمانه اقتصادی؛
این پیمانه تیترهایی همچون خداحافظی روسیه و ترکیه با دلار در مبادلات تجاری دوجانبه، نماگر بورس عقب نشینی کرد، سقوط سهم «تسه»ها از بازار خرید، دستورالعمل استخراج رمزارزها تدوین شد، کاهش قیمت جهانی نفت شدت گرفت، دلیل ثبات نرخ ارز در بازار از زبان همتی، دلار تکان نخورد و رشد اونس طلا در معاملات بازار جهانی را در بر دارد.
کد خبر: ۹۲۸۹۳۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۷/۱۸
مسعود خوانساری؛
نقدینگی کشور در ۱۲ ماهه منتهی به خرداد امسال (۹۸) ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده و به ۱۹۸۰ هزار میلیارد تومان رسیده است و سهم پول در کل نقدنگی از ۱۲ درصد به ۱۵ درصد افزایش یافته و این یعنی از سپردههای بلندمدت حرکت کرده به سمت سپردههای کوتاه مدت
کد خبر: ۹۲۴۳۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۲۶
کد خبر: ۹۲۳۳۶۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۲۰
دکتر محسن رضایی؛
ایران نسبت به ثروت عظیمی که به لحاظ نقدینگی و دارایی دارد، کشوری بینظیر است ولی در این بین مهم است که ثروت غیرمولد وارد چرخه تولید شده و نقدینگی عظیمی که در بین بانکها میچرخد و نرخ سود بانکی را بالا برده است، به سمت تولید هدایت شود.
کد خبر: ۹۲۲۷۱۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۷
همتی:
کد خبر: ۹۲۲۱۹۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۵
رئیس کل بانک مرکزی؛
اگر بانک مرکزی روی ترازنامه کنترل نداشته باشد به سختی میتواند نقدینگی را با ابزار محدود و غیر موثر سپرده قانونی و مدیریت و جیره بندی اعتبارات کنترل کند. به همین دلیل بانک مرکزی مصمم به تغییر کانال انتقال اثر پول پرقدرت به نقدینگی با راه اندازی عملیات بازار باز است.
کد خبر: ۹۲۱۵۴۷ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۱