کلیات
بارها در خبرها واژه نقدینگی را شنیدهاید. برای مثال دولت بیان می کند که یکی از راهکارهای اصلی در سال جاری برای کنترل افزایش قیمتها و تورم، مهار نقدینگی است. اما مفهوم نقدینگی چیست؟ نقدینگی چه تاثیری بر بیکاری، تولید و تورم دارد و راهکارهای افزایش و کاهش آن در اقتصاد به چه صورت است؟مفهوم پول نقد که مشخص است. پولی که در حال حاضر برای مبادله در دسترس است و میتوان برای خرید کالا و خدمات از آن استفاده کرد، اما نقدینگی مفهومی عامتر نسبت به این واژه دارد. نقدینگی به درجه نقدشوندگی داراییهای مختلف در قیمت مشخص اطلاق میشود.
مثال
فرض کنید شما میخواهید منزلتان در سریعترین زمان ممکن به شخصی بفروشید. قیمت منزل شما ۲۵۰ میلیون تومان است. از فرد خریدار در مورد نحوه پرداخت میپرسید. او بیان میکند من ۵۰ میلیون تومان پول نقد دارم، ۱۶۰ میلیون پول منزلم است که میخواهم بفروشم و ۴۰ میلیون مابقی را نیز با فروش ماشینم به شما پرداخت میکنم. در این مثال شخص در ظاهر ۲۵۰ میلیون لازم برای این معامله را دارد، اما آیا همگی این داراییها در حال حاضر قابلتبدیل شدن به پول هستند؟ بدون شک فروش منزل و ماشین او نیاز به زمان دارد. از طرفی نمیتوان دقیقا گفت این داراییها به قیمت گفته شده بهفروش میرسد یا خیر. همه این عوامل موجب میشود شما به این فکر بیفتید که پرداخت مشتری برای مثال ممکن است ۴ یا ۵ ماه بهطول بینجامد. حال اگر شخصی همان لحظه برسد و بگوید که ۲۵۰ میلیون پول نقد در حساب جاری خود در بانک دارد و میتواند همین امروز منزل شما را بخرد بدون شک شما با او وارد معامله خواهید شد.
پول موجود در بانک نیز یک نوع دارایی است. بار دیگر به مثال نگاه کنید، همه این داراییها نهایتا برای داد و ستد باید به پول تبدیل شوند، اما سرعت آنها متفاوت است. هرچه یک دارایی سریعتر به پول تبدیل شود اصطلاحا درجه نقدشوندگی آن بالاتر است. همچنین ملاحظه شد پول نقد سرعت معاملات را بالا میبرد. حال با این مقدمه به تبیین نقدینگی میپردازیم. نقدینگی در اقتصاد شامل پول و شبه پول است. پول بالاترین درجه نقدشوندگی را دارد، شما با پول به سرعت میتوانید هر آنچه را که آماده فروش است تهیه کنید.بهعبارت خیلی ساده پول به اسکناس و سکههای (مسکوکات) در دست مردم، همچنین هر گونه حساب بانکی که در هر زمان امکان برداشت تا ریال آخر از آن وجود داشته باشد اطلاق میشود. به این ترتیب این گونه حسابها مثل پول نقد عمل کرده و سرعت انجام معامله با آنها مثل پول نقد است. مثلا حساب دسته چک، حساب جاری است. اگر کسی چک روز به شما بدهد و به بانک مراجعه کنید چک شما در همان روز تبدیل به پول نقد میشود یا حسابهای قرضالحسنه متصل به عابر بانک.
چیستی شبه پول
شبه پول گونهای از داراییهای پولی شماست که قدرت نقدشوندگی آنها به اندازه پول نیست. به بیان ساده هرگونه پولی که شما در بانک سپرده کردهاید، اما امکان برداشت از آن به زمان خاصی محدود شده شبهپول است. برای مثال وقتی شما ۱۰ میلیون پول نقد خود را تحت عنوان سپرده بلندمدت یکساله ذخیره میکنید، پول شما به مدت یک سال به شبه پول تبدیل میشود یا حتی حسابی که به شما میگوید حداقل ۵ میلیون از پولتان همواره باید در حساب باشد تا به آن سود پرداخت کنیم، اگر ۱۰ میلیون در آن داشته باشید ۵ میلیون آن پول، و ۵ میلیون آن شبه پول است.حال به تاثیر نقدینگی در اقتصاد بپردازیم، تا اینجا مشخص است که هر چه پول در دست مردم بیشتر باشد سرعت انجام مبادلات تجاری افزایش مییابد. از طرفی همواره در جامعه مقدار مشخصی کالا و خدمات وجود دارد که مقدار پول در دست مردم باید با آن متناسب باشد. اگر مقدار پول بیشتر از کالا و خدمات موجود باشد، مردم همان میزان محصول را باید با پول بیشتری خریداری کرده و قیمتها در جامعه بالا میرود و برعکس.
اثرات نقدینگی در اقتصاد
از طرفی پول زیاد تقاضای مردم برای خرید کالاها و خدمات مختلف را افزایش میدهد و اگر محصولات تولیدکنندگان داخلی به اندازه کافی نباشد راه برای ورود کالاهای خارجی ارزان قیمت باز شده و رفته رفته مردم کالاهای خارجی را جایگزین کالای داخلی میکنند که پیامد آن کاهش تولید داخلی و افزایش بیکاری است؛ بنابراین حجم نقدینگی در جامعه باید کنترل شود. توجه داشته باشید این فقط پول نقد نیست که میتواند تورمزا باشد. پولهایی که بهصورت شبه پول در حسابهای بانکی ذخیره میشود نیز میتواند سریعا به پول نقد تبدیل شود. اما چگونه؟ بانکها منابع مالی جمع شده را میتوانند به مردم وام دهند. به این ترتیب حجم پول بیشتر از مقدار اولیه شروع به افزایش میکند. مثلا وقتی ۱۰ میلیون تومان در بانک جمع میشود و بانک آن را در قالب وام به شخص دیگری میدهد اگر نرخ بهره وام ۲۰ درصد باشد او در پایان سال باید ۱۲ میلیون به بانک بازگرداند.
راه کنترل نقدینگی جامعه
اما چطور میتوان نقدینگی یا حجم پول در گردش جامعه را کنترل کرد. هر کالایی در اقتصاد قیمتی دارد و قیمت پول نیز نرخ بهره آن است. برای مثال فرض کنید دولت میخواهد برای دو سال آینده حجم نقدینگی در کشور را کاهش دهد. اگر دولت نرخ بهره سپردههای بلندمدت ۲ ساله را ۲۵ درصد و نرخ بهره وام را ۳۰ درصد تعیین کند چه اتفاقی میافتد؟ از یک طرف مردم تمایل دارند پول خود را تا ۲ سال آینده در بانک سپرده کنند و این یعنی حجم پول نقد که سرعت مبادله بالایی دارد در جامعه کم میشود. از طرفی وام گرفتن برای مردم مشکل میشود و با این نرخ بالا تعداد افراد متقاضی وام نیز در جامعه کم میشود. به این ترتیب حجم پول کلی در جامعه کم شده و تقاضای مردم نسبت به قبل کاهش مییابد و قیمتها کنترل میشوند. عوامل متعددی در کنترل نقدینگی دخالت دارند، اما در این مقاله معمولترین روش آن ذکر شد.
*برگرفته از یادداشت مرتضی زارع در روزنامه دنیای اقتصاد
هشداری که باید جدی گرفت
طبق آخرین گزارش بانک مرکزی، نقدینگی از رقم باور نکردنی ۳۳۰۰ هزار میلیارد تومان در بهمن ماه سال جاری عبور کرده است. رشد نقدینگی در یک سال اخیر ۳۹.۱ درصد بوده است؛ اما این رشد نقدینگی چه عواقبی را برای اقتصاد در پی خواهد داشت و چه عواملی موجب رشد نقدینگی در سال ۱۳۹۹ شده اند؟
کد خبر: ۱۰۴۰۱۱۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۱
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهراء با بیان اینکه تنها ۳۵ درصد نقدینگی در دست مردم است، گفت: نقدینگی در ذات خود بد نبوده و در صورت هدایت به سمت تولید به کنترل تورم کمک میکند.
کد خبر: ۱۰۴۰۰۸۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۱
بازار سرمایه در سالجاری با ابرنوسان روبهرو شد که هم در فاز کاهشی و هم در فاز افزایشی، با بهرهگیری از ابزار نرخ سود میتوانست باعث ایجاد تعادل در بازار شود.
کد خبر: ۱۰۳۹۸۵۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۰
علی حیدری، کارشناس مسائل اقتصادی، بر این باور است که بورس در اواخر فروردین ماه و اوایل اردیبهشت ماه بیشترین رشد خود را رقم خواهد زد.
کد خبر: ۱۰۳۹۸۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۲۰
بعد از عرضه اولیه اپال که با حاشیه های زیادی رو به رو بود و لغو عرضه اولیه حآفرین، حالا نوبت به عرضه اولیه مدار رسید.
کد خبر: ۱۰۳۹۴۸۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۸
دهقان دهنوی گفت: مهمترین امر در بازار سرمایه متغیرهای کلان است ما از بانک مرکزی تقاضا داریم نرخهای بازدهی را به نوعی تنظیم کنند تا بازارها در کنار هم کار کنند.
کد خبر: ۱۰۳۹۳۵۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۷
تصمیمگیریها در بازار سرمایه همچنان ادامه دارد، بدون آنکه توجهی به اثرات بعدی تصمیمات خلقالساعه این مدیران شده باشد.
کد خبر: ۱۰۳۹۱۹۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۷
حرکات بازار سرمایه به گونهای بوده است که این بازار تنها یک روز رنگ سبز به خود دید و ماهی خونین برای تالار شیشهای رقم خورد، اما یک کارشناس بازار سرمایه شرایط تأثیرگذار متفاوت هفته آینده را برای این بازار در نظر گرفت و مورد بررسی قرار داد.
کد خبر: ۱۰۳۸۹۹۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۶
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: در گذشته بارها اعلام شده است که علت اصلاح سنگین شاخص بورس را باید در خارج از بازار سرمایه جست و جو کرد که ریشه آن به برخی عوامل اقتصادی با محوریت مسایل سیاسی باز میگردد.
کد خبر: ۱۰۳۸۹۷۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۶
برآیند معاملاتی بورس اوراق بهادار تهران در هفته گذشته حکایت از تداوم روند نزولی اغلب نماگرهای بورسی داشت بهطوری که شاخص کل افت ۳/ ۲ درصدی را ثبت کرد و میزان کاهش نماگر هموزن به ۷/ ۰ درصد محدود شد.
کد خبر: ۱۰۳۸۹۳۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۶
وزنه معامله در بازار سرمایه این روزها به سمت اوراق مرابحه عام دولت سنگین شده و حجم عظیمی از نقدینگی موجود در بازار به سمت خرید این اوراق رفته است. روندی که تا روز دوشنبه ادامه دارد و پس از آن احتمال متعادل شدن بازار بیشتر خواهد شد.
کد خبر: ۱۰۳۸۷۸۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۵
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: بر اساس تجربه سالهای گذشته، پرونده بازار سهام همیشه در اسفندماه با حالتی از رکود بسته میشود و به دلیل ورود به پایان سال مالی شرکت ها و نیاز به نقدینگی بیشتر، تمایل سهامداران برای سرمایه گذاری در بازار سهام کاهش پیدا میکند.
کد خبر: ۱۰۳۸۱۳۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
مدیرعامل سمات گفت: امکان وثیقه قرار دادن سهام جهت دریافت تسهیلات برای همه سهامداران فراهم شد.
کد خبر: ۱۰۳۸۱۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۲
میرمعینی معتقد است هر عاملی که موجب شود نقدینگی از بازار سرمایه خارج شود و یا جلوی ورود نقدینگی به بورس را بگیرد برای بازار زیان بار است. یعنی یکسری عوامل از جمله تصمیمات سیاسی یا بی اعتمادی به برنامه های دولت، انتخابات ریاست جمهوری، بازارهای موازی و ... باعث شدند تا ورود نقدینگی به سمت بازار سرمایه کاهش پیدا کند.
کد خبر: ۱۰۳۷۸۵۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
یک کارشناس بازار سرمایه دلیل عدم کارایی تغییر دامنه نوسان بورس را تشریح کرد.
کد خبر: ۱۰۳۷۸۳۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
آنطور که معاون سابق بانک مرکزی درباره معمای رمزارزها به مسئولان هشدار میدهد فاجعه بیتکوین در راه است و خروج سرمایه شدت گرفته است، اگر اقدام عاجل صورت نگیرد، هم مردم و هم حاکمیت ضرر میکنند.
کد خبر: ۱۰۳۷۸۲۱ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۱
روزهای چراغ قرمز بازار سرمایه با همه تدابیری که برای بهبود وضعیت این بازار به کار گرفته شده تمامی ندارد و روز گذشته شاخص کل این بازار برای چندمین بار طی ماه های قبل، به کانال یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد عقب گرد کرد. می توان گفت قرر گرفتن چند دلیل در کنار هم در نهایت باعث خروج نقدینگی از این بازار شده تا صف فروش سهم ها دیگر خریداری نداشته باشند!
کد خبر: ۱۰۳۷۵۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۱۰
صفاری، مدیرعامل شرکت سبدگردان سرمایه ایرانیان با تاکید بر اینکه نگاه کوتاه مدت به بازار سرمایه از مهمترین آفتهای سرمایه گذاری است، گفت: سرمایهگذاران باید برای ورود به این بازار حداقل نگاهی یک ساله داشته باشند، نقدینگی هایی که برای یک یا دو ماه در اختیار فرد است، نباید وارد این بازار شود.
کد خبر: ۱۰۳۶۶۷۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۲/۰۶
یک کارشناس مسکن با بیان اینکه بازار مسکن به اشباع قیمتی رسیده و ربطی هم به عرضه و تقاضا ندارد گفت: توقف حجم کلی اقتصاد، گردش مالی بخش مسکن را مختل کرده و به این زودی ها رفع نخواهد شد.
کد خبر: ۱۰۳۴۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۷
دو روزی می شود که رئیس جدید سازمان بورس از ۸ برنامه جدید برای بورس سخن گفته است.
کد خبر: ۱۰۳۳۰۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۱۱/۲۰