بازدید 7519
نگاهی به عملیات والفجر ۸ از میان روایت‌های محسن رضایی:

۲۴ ساعته پرچم گنبد حرم امام رضا(ع) از مشهد به خط مقدم ارسال شد و رفت روی مناره بلندترین مسجد فاو!

بعد از فتح خرمشهر، عملیات والفجر۸ را شاید بتوان مهم‌ترین عملیات و رویداد تاریخ جنگ دانست. در واقع در پی پیروزی در عملیات والفجر ۸ بود که ایران توانست دسترسی عراق به آب‌ها خلیج فارس را قطع کند و بی‌شک این یک موفقیت بزرگ بود. از سوی دیگر این عملیات فرآیند جنگ را از یک افول و سراشیبی خارج کرد و به قول محسن رضایی «مهم‌ترین تأثیری که فاو در پیروزی جنگ داشت این بود که دوباره به جنگ استارت زد، به جنگی که داشت رو به سستی و افول می‌رفت.»
کد خبر: ۷۷۴۹۹۸
تاریخ انتشار: ۰۱ اسفند ۱۳۹۶ - ۲۰:۲۹ 20 February 2018

بهمن ماه اگرچه با پیروزی انقلاب اسلامی و خاطرات بهمن ۵۷ گره خورده اما برای پیشکسوتان جهاد و شهادت و کهنه‌سربازهای جنگ یادآور یکی از بزرگترین و پیچیده‌ترین عملیات‌های تاریخ دفاع مقدس ایران است. عملیات والفجر۸ که منجر به فتح شهر استراتژیک فاو شد. عملیاتی که محسن رضایی آثار و نتایج آن را چنین بیان می‌کند: «آثار بسیار خوبی در داخل و بیرون داشت، امام هم خیلی خوشحال بود و شاید بشود گفت عملیاتی که امام را این‌قدر خوشحال کرده بود قبل از فاو نداشتیم که این‌قدر تأثیر مثبت روی امام گذاشته بود. در داخل سپاه هم اثرات خیلی خوبی داشت، در داخل لشکرها هم اعتماد لشکرها به فرماندهی خیلی بالا رفت و باز برادران سپاه، نقش خودشان را در جنگ بهتر احساس کردند و دیدند که هم می‌توانند و هم اینک مسئولیت سنگینی در جنگ روی دوش آنهاست و از نظر روانی و روحی هم در بچه‌ها حداکثر یک حالت نشاط و شادابی به وجود آمد.»

به گزارش تابناک، بعد از فتح خرمشهر، عملیات والفجر۸ را شاید بتوان مهم‌ترین عملیات و رویداد تاریخ جنگ دانست. در واقع در پی پیروزی در عملیات والفجر ۸ بود که ایران توانست دسترسی عراق به آب‌ها خلیج فارس را قطع کند و بی‌شک این یک موفقیت بزرگ بود. از سوی دیگر این عملیات فرآیند جنگ را از یک افول و سراشیبی خارج کرد و به قول محسن رضایی «مهم‌ترین تأثیری که فاو در پیروزی جنگ داشت این بود که دوباره به جنگ استارت زد، به جنگی که داشت رو به سستی و افول می‌رفت.»

علاوه بر موفقیت‌های این عملیات در بعد نظامی، والفجر ۸ فصل جدیدی در مدیریت جنگ هم بود. عمده اختلافات تاکتیکی و فنی فرماندهان سپاه و ارتش سرانجام در والفجر هشت منجر به تغییر مدل مدیریتی جنگ شد. فی‌الواقع عملیات خیبر و بدر، آخرین عملیات‌ با فرماندهی مشترک فرماندهان سپاه و ارتش بود. از عملیات والفجر 8 به این طرف نوعی فرماندهی مستقل در جنگ طراحی شد. یعنی ارتش با فرماندهی خودش عملیات می‌کرد و سپاه هم با فرماندهی خودش و این در طول جنگ اولین بار بود که به این شکل انجام می‌شد.

۲۴ ساعته پرچم گنبد حرم امام رضا(ع) از مشهد به خط مقدم ارسال شد و رفت روی مناره بلندترین مسجد فاو!

جنگ با طبیعت و با دشمن

محسن رضایی جایی در توصیف سختی‌های عملیات والفجر هشت می‌گوید: به این دلیل می‌گویم چون نیروهای ما باید چند جنگ را با هم انجام می داند. یکی جنگ با طبیعت بود؛ عرض رودخانه اروند در بعضی ساعات به 1200 متر می رسید و بسیار هم مواج بود. هر شش ساعت به شش ساعت جهت رودخانه عوض می شد. خیلی کم پیش می آید روخانه ای جهتش عوض شود. چون اروند به خلیج فارس وصل می‌شد موقع جذر و مد، آب دریای خلیج فارس بالا می آمد و غلبه می کرد بر آب رودخانه اروند و جهتش را تغییر می داد، این تنها مشکل نبود.

مشکل دیگر این بود که چون آب مرتب کم و زیاد می شد یک ساحل باتلاقی درست می کرد. بهترین زمان برای حمله مَد بود ولی اگر نمی توانستیم در شش ساعت مَد عملیات کنیم ساحل باتلاقی می شد و قایق های ما دیگر نمی توانستند در ساحل پیاده شوند و عملا ارتباط نیروهایی که جلو بودند با کسانی که در عقبه هستند قطع می شد.

اگر می خواستیم در باتلاق ها برویم تا زانوی بچه ها در گل فرو می رفت. مشکلات عدیده ای در جنگ با طبیعت داشتیم و یکی پس از دیگری با یاری خدا آنها را پشت سر می گذاشتیم.

برایمان مهم بود بدانیم ساعت جذر چه زمانی است زیرا اگر چند دقیقه این طرف و آن طرف می شد در هماهنگی و همراهی نیروها دچار مشکل می شدیم. این عملیات کار سخت و دقیقی می طلبید.

از طرف دیگر ما برای خط شکنی باید تعداد زیادی غواص می فرستادیم. این درحالی بود که در ارتش‌های دنیا غواص ها تعداد محدودی هستند و ارتش ایران هم قبل از انقلاب یک تعداد انگشت شمار غواص داشت. ما در این عملیات قریب دو هزار غواص آموزش دادیم، پیدا کردن امکانات و وسایل غواصی و آموزش این تعداد بسیار کار مشکلی بود. ما ناچار بودیم برای غلبه بر جنگ با طبیعت از غواص ها استفاده کنیم و برویم جلو.

جنگ دوم ما با خود عراقی‌ها بود. حالا ما طبیعت را با همه موانع و سختی هایش کنار زدیم و تازه رسیدیم به خط مقدم دشمن که پر بود از سیم خاردار و مین و...!

چون حدود 2-3 کیلومتر عقبه نیروهای ما سواحل و باتلاق بود پل زدن برایمان خیلی سخت بود و ما تا دو ماه بعد از شروع والفجر 8 نتوانستیم پل درست و حسابی ای در اروند بزنیم. در این مدت ما فقط از طریق قایق تدارک می دیدیم و بچه های ما در این وضعیت بعضی هایشان تا عمق 30 کیلومتر در خاک دشمن پیاده روی کرده بودند.

مشکل دیگری که ما در فتح فاو داشتیم این بود که فردای آغاز عملیات عراق بی مهابا روی نیروهای ما بمب‌های شیمیایی ریخت و در هفته اول قریب به 5000 هزار نفر رزمندگان ما شیمایی شدند. البته خیلی از بچه ها که مجروح می شدند دوباره به خط بر می گشتند اما بالاخره مجروحیت سر جایش بود.

جنگ بسیار شدیدی بین ما و عراق شروع شده بود و ما بایستی بعد از 3-4 سال که جنگ به بن بست رسیده کار بزرگی می کردیم. این اولین عملیات بعد از فتح خرمشهر بود که ما تماما در اهداف عملیاتی مان موفق شده بودیم.

۲۴ ساعته پرچم گنبد حرم امام رضا(ع) از مشهد به خط مقدم ارسال شد و رفت روی مناره بلندترین مسجد فاو!

پرچم حرم امام رضا را به بردار قربانی دادم و گفتم این را روی بلندترین مناره مسجد فاو نصب کنید

محسن رضایی در جایی دیگر درباره شرایط روحی سربازان و فرماندهان در جریان این عملیات می‌گوید: ما هنگام شروع حمله در اوج التماس و درخواست از خداوند متعال قرار می گرفتیم. انسان آن لحظه در بالاترین حالت معنوی قرار می گرفت و به همین دلیل وقتی رمز عملیات را با نام یکی از ائمه آغاز می کردیم با همه وجود درخواست یاری می کردیم. این فضای خاص معنوی در همه فرماندهان وجود داشت. از طرفی ما همه زحمتی که می کشیدیدم برای اسلام بود و دلمان می خواست کاری که می کنیم مورد قبول قرار گیرد و انجام چنین کاری برای ما خیلی مهم بود.

این عملیات یک ویژگی جدیدی داشت و اضطراب زیادی در دوستان بود چون اگر خدای نکرده ما آن طرف رودخانه شکست می‌خوردیم معلوم نبود تکلیف 30-40 هزار رزمنده چه می‌شود و چه اتفاقی برایشان خواهد افتاد. این علت می توانست یک خطر خیلی عظیمی برای ما داشته باشد. اگر عراق می توانست عقبه ما را ببندد، ما چندین ده هزار اسیر و شهید و مجروح می دادیم و این یک پیروزی خیلی بزرگی برای عراق و یک شکست سنگینی برای ایران بود.

بنابراین ما باید تکیه‌گاه های معنوی را بیشتر و ثبات قدم هایمان را بالاتر می بردیم. به ذهن من آمد که از امام رضا(ع) کمک بگیریم. این شد که به آقای طبسی در آستان قدس، از خط مقدم تماس تلفنی گرفتم. به ایشان گفتم: می توانم خواهشی از شما بکنم؟ آقای طبسی گفتند: بفرمایید!

گفتم: شما یک نفر را بفرستید پرچمی که روی حرم امام رضا(ع) است را 24 ساعته به ما برسانند. همینطور هم شد. پرچم را برای ما آوردند. من هم یک نامه ای نوشتم رساندم به مرتضی قربانی که فرمانده لشکر 25 کربلا بود. به برادر قربانی گفتم: تا قبل از ظهر باید این پرچم را بگذارید روی بلند ترین مناره مسجد فاو. (همان مسجد معروفی که کنار اروند است.) این کار را بکن، تا ظهر که بقیه نیروها می رسند من بهشان بگویم بالای سرتان را نگاه کنید، پرچم امام رضا(ع) بالاست.

تا با این کار بچه ها نیروی مضاعفی پیدا کنند که اگر سختی و خستگی آنها را از پای درمی‌آورد انرژی بگیرند و بکشند جلوتر. لشکر 25 کربلا زودتر از بقیه توانست خط را بشکند و پرچم را گذاشتند بالای مناره. وقتی هوا روشن شد من در بی سیم به بچه ها می گفتم: پرچم امام رضا(ع) بالای سرتان است، نگاه کنید و با یاری ایشان به اهدافتان برسید. این لحظات یکی از بهترین لحظه‌های عملیات والفجر 8 بود.

۲۴ ساعته پرچم گنبد حرم امام رضا(ع) از مشهد به خط مقدم ارسال شد و رفت روی مناره بلندترین مسجد فاو!

سرنگونی ۷۰ جنگنده و بالگرد عراقی در والفجر ۸

عمليات والفجر8 كاملاً غافلگيركننده بود. دشمن كه از اين عمليات جسورانه رزمندگان اعم از ارتش، سپاه و بسيج مردمي غافلگير شده بود، به لحاظ وضعيت خاص منطقه از هرگونه تحرك زميني وامانده بود؛ لذا براي فرار از اين وضعيت و جلوگيري از پيشروي رزمندگان، اقدام به حملات هوايي در سطح بسيار گسترده‌اي كرد. عراقي‌ها از برتري هوايي خود اطمينان داشتند و با به پرواز درآوردن شمار زيادي از انواع هواپيما و بالگردها، به مصاف رزمندگان اسلام رفتند، اما براي مقابله با حملات هوايي آنها، نيروي هوايي ارتش ايران با اجراي طرح عملياتي «شفق» توانست ضربه مهلكي به دشمن وارد كند.

يكي از ابتكارات و نوآوري‌هايي كه به منظور مقابله با نيروي هوايي عراق صورت گرفت، تغييراتي بود كه  روي سامانه رادار و ناوبري و هدايت موشك زمين به هواي هاوك صورت پذيرفت تا آن را زير هواپيماي«اف- 14» به عنوان موشك هوا به هوا در والفجر8 به كار گيرند. از همين رو يگان‌هاي پدافند هوايي ارتش با چهره و تاكتيكي متفاوت همراه با بهره‌گيري از تنوع جنگ‌افزارهاي آفندي و پدافندي(راداري، موشكي و توپخانه‌اي) وارد صحنه نبرد شد.
ابتكار و خلاقيت‌هايي كه نيروي هوايي ارتش انجام داده بود در كنار اقدامات تاكتيكي براي بهره‌برداري مناسب‌تر از تجهيزات يگان‌هاي آفند و پدافند هوايي، در طول«عمليات والفجر- 8» منجر به انهدام و سرنگوني بيش از 70 فروند از هواپيماهاي پيشرفته و بالگردهاي تهاجمي نيروهاي بعثي شد. چنين عمليات موفقي در مقايسه با روش‌ها و تاكتيك‌هاي متداول پدافندي و آفندي آن‌ روز، نقطه عطفي در انجام نبردهاي غيركلاسيك يا ناهمتراز براي نيروي هوايي و پدافند هوايي ارتش محسوب مي‌شد. همين امر مجموعه تاكتيك‌هاي نوين آفندي و پدافندي را پايه‌گذاري كرد.

عراق در عمليات«والفجر8» توان رزمي زيادي را به كار گرفته بود، اما با همراهي و اتحاد رزمنده‌هاي سپاه، بسيج و ارتش شكست سختي خورد. در اين عمليات بندر استراتژيك «فاو» آزاد شد و بندر«ام القصر» عراق مورد تهديد قرار گرفت. از ديگر نتايج والفجر8 مي‌توان به انهدام سكوهاي پرتاب موشك رژيم بعثي صدام در منطقه فاو، تأمين امنيت تردد كشتي‌ها در خليج‌فارس و بندر امام خميني(ره)، قطع ارتباط رژيم بعثي صدام با خليج فارس و تسلط كامل بر اروندرود و «خورعبدالله» اشاره كرد.

در اين عمليات 800 كيلومترمربع از زمين‌هاي دشمن به تصرف نيروهاي ايراني درآمد و حدود47 هزار نفر از نيروهاي رژيم بعثي صدام كشته و زخمي شدند. علاوه بر اين نزديك به2هزارو500 نفر به اسارت درآمدند. انهدام وسايل و تجهيزات دشمن در اين عمليات قابل ملاحظه بود به گونه‌اي كه بيش از 600 دستگاه تانك و نفربر، 500 دستگاه خودرو، 150 قبضه توپ، 70 فروند هواپيما، 10فروند بالگرد و سه ناوچه دشمن نابود و  حدود 120 دستگاه تانك و نفربر به غنيمت گرفته شد.

لازم به ذكر است عمليات پشتيباني هوايي از «عمليات والفجر- 8» توسط نيروي هوايي ارتش، از تاريخ دهم بهمن ماه 1364 شروع شد و تا تاريخ 29 اسفند ماه 1364 ادامه يافت كه تا پايان اين عمليات، 270 سورتي پرواز بمباران هوايي،هزار و 486سورتي مراقبت مسلحانه و 2هزارو910سورتي پروازهاي خدمات پشتيباني رزمي و ترابري نيروها، عكسبرداري هوايي، جابه‌جايي تجهيزات و تداركات و جمع‌آوري اطلاعات انجام شد. در اين عمليات 800/403 پوند سوخت توسط هواپيماهاي سوخت‌رسان در اختيار شكاري‌ها و جنگنده بمب‌افكن‌ها قرار گرفت. همچنين در اين عمليات حدود 86 فروند موشك هاوك هم شليك و تقريباً نزديك به 11 ميليون پوند مهمات جنگي هوايي بر سر دشمن ريخته شد.

 

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر