رشد نسبت مطالبات غیرجاری به مانده تسهیلات در شش ماهه نخست ۹۶
مطالبات غیرجاری همواره یکی از چالش های اصلی نظام بانکی در سال های اخیر بوده است. این مطالبات که در نظام بانکی به سه دسته تقسیم بندی می شوند در شش سال اخیر روند صعودی داشته و از 50.37 هزار میلیارد تومان در شهریور ماه 1390 به 118.47 هزار میلیارد تومان در شهریور ماه 1396 رسیده است. هر چند که نسبت مطالبات غیرجاری به مانده تسهیلات در این مدت کاهش یافته است اما در شش ماهه نخست امسال این روند مجدداً صعودی شده است.
مطالبات غیرجاری همواره یکی از چالش های اصلی نظام بانکی در سال های اخیر بوده است. این مطالبات که در نظام بانکی به سه دسته تقسیم بندی می شوند در شش سال اخیر روند صعودی داشته و از 50.37 هزار میلیارد تومان در شهریور ماه 1390 به 118.47 هزار میلیارد تومان در شهریور ماه 1396 رسیده است. هر چند که نسبت مطالبات غیرجاری به مانده تسهیلات در این مدت کاهش یافته است اما در شش ماهه نخست امسال این روند مجدداً صعودی شده است.
به گزارش تابناک اقتصادی، نظام بانکی یکی از ارکان های اصلی هر نظام اقتصادی است و عملکرد درست آن باعث خواهد شد تا اقتصاد با رشد و شکوفایی همراه شود. در سال های اخیر نظام بانکی کشور دچار چالش های فراوانی بوده است که یکی از آن چالش ها رشد مطالبات غیرجاری می باشد. مطالباتی که از چرخه نظام بانکی خارج شده و در دسته بندی بانک مرکزی به سه دسته تقسیم می گردند: در دسته اول مطالبات سررسيد گذشته بانک ها تا 6 ماه پس از سررسيد محاسبه می شود و در صورت عدم بازپرداخت در دسته دوم یعنی مطالبات معوق که بين 6 تا 18 ماه از تاریخ اولين سررسيد آنها گذشته باشد، قرار می گيرند. در سومين دسته که مطالبات مشکوك الوصول است، مطالبات تاریخ گذشته از 18 ماه پس از اولين سررسيد در نظر گرفته می شود که از حساسيت بيشتری برخوردار است. به طور معمول در اعلام رقم مطالبات معوق، تمام مطالبات طبقه بندی ها منظور می شود که مسئولان بانکی و اقتصادی کشور مطالبات مشکوك الوصول را برای نظام بانکی خطرناكتر می دانند.
در 15 آبان ماه 1396 و در جریان برگزاری دهمین همایش دو سالانه" اقتصاد اسلامی؛ اشتغال و سرمایه گذاری در اقتصاد اسلامی و اقتصاد ایران" اکبر کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی پیرامون نسبت مطالبات غیرجاری بانک ها به مانده تسهیلات گفت: این نسبت از 14.7 درصد در پایان سال 1391 به 11.1 درصد در پایان شهریور ماه 1396 رسیده است.
همین موضوع باعث شد تا به بررسی روند تغییر حجم مطالبات غیرجاری بانک ها و همچنین نسبت این مطالبات به مانده تسهیلات بانکی در شش سال اخیر بپردازیم.
نمودار 1 نشان دهنده روند تغییر حجم مطالبات غیرجاری بانک ها در شش سال اخیر می باشد. همان گونه که ملاحظه می شود این روند در شش سال اخیر یعنی از شهریور ماه 1390 تا شهریور ماه 1396 همواره صعودی بوده است و با رشدی 135 درصدی از 50.37 هزار میلیارد تومان در شهریور ماه 1390 به 118.47 هزار میلیارد تومان در شهریور ماه 1396 رسیده است. این روند رو به رشد مطالبات غیرجاری در شش سال اخیر، خود به نوعی نشان دهنده رکود اقتصادی حاکم بر کشور می باشد.
همان گونه که عنوان شد در نظام بانکی و از نظر مسئولان و کارشناسان بانکی مطالبات مشکوک الوصول خطرناکترین نوع مطالبات غیرجاری بانک ها می باشند. اکبر کمیجانی در مورخه 10 تیر ماه 1396 و در جریان بیست و هفتمین همایش سالانه سیاست های پولی و ارزی عنوان نمود که در اردیبهشت ماه سال جاری حدود 60 درصد از مطالبات غیرجاری مطالبات مشکوک الوصول بوده است. اگر همین ملاک را برای شهریور ماه 1396 در نظر بگیریم از 118.47 هزار میلیارد تومان مطالبات غیرجاری حدود 71 هزار میلیارد تومان مطالبات مشکوک الوصول می باشد که رقم قابل توجهی است.
نمودار 2 نشان دهنده نسبت مطالبات غیرجاری به مانده تسهیلات بانک ها می باشد. همان گونه که ملاحظه می گردد این نسبت در شش ساله اخیر کاهش یافته و از 14.5 درصد در شهریور ماه 1390 به 11.1 درصد در شهریور ماه 1396 رسیده است. اگر بازه زمانی را شش ماهه نخست امسال و یک سال اخیر در نظر بگیریم این نسبت به ترتیب 1.1 درصد و 0.1 درصد رشد داشته است.
طبق مصاحبه بهمن ماه 1395 ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی مقدار مطلوب نسبت مطالبات غیرجاری بانک ها به مانده تسهیلات 5 درصد می باشد. همان گونه که ملاحظه می گردد این نسبت در سال های اخیر فاصله معناداری با مقدار مطلوب داشته و در سال 96 نیز این فاصله در حال بیشتر شدن بوده است.
امید است که در نیمه دوم سال 1396 و همچنین سال های آینده با بهتر شدن اوضاع اقتصادی کشور، میزان مطالبات غیرجاری بانک ها کاهش یافته و نسبت مطالبات غیرجاری به مانده تسهیلات به مقدار مطلوب آن یعنی 5 درصد نزدیکتر شود.
