دریافت وام ۸ میلیارد یورویی از کره جنوبی فرصت است یا تهدید؟

هفته گذشته بود که خبر دریافت وام 8 میلیارد یورویی از اگزیم بانک کره جنوبی تیتر یک رسانه ها شد. بعد از انتشار این خبر بود که مخالفان و موافقان شروع به تحلیل این موضوع نمودند. مخالفان معتقد بودند که این گونه وام ها اگر درست مدیریت نشوند می توانند در آینده کشور را تا مرز ورشکستگی پیش ببرند و موافقان معتقد بودند که دریافت این وام باعث شد تا فضای تبلیغاتی تحریم های آمریکا علیه ایران بشکند. به راستی این وام فرصت است یا تهدید؟

به گزارش تابناک اقتصادی، اعمال تحریم های ظالمانه آمریکا و سایر کشورها بر علیه کشورمان باعث شد تا میزان سرمایه گذاری خارجی در ایران به شدت کاهش پیدا کند و سرمایه گذاران خارجی به دلیل وجود محدودیت ها از جمله محدودیت های بانکی و تهدیدهای آمریکا بر علیه سرمایه گذاران در ایران، از انجام سرمایه گذاری در کشورمان منصرف شوند. حتی شرکت های خارجی هم که سرمایه خود را به ایران آورده بودند بعد از موضوع تحریم کشورمان و بدون توجه به قراردادهایشان، سرمایه خود را برادشته و از کشور خارج شدند. 

بعد از اجرایی شدن برجام فصل تازه ای برای اقتصاد کشور آغاز شد. در ابتدای اجرایی شدن، مقامات بلندپایه کشورهای بسیاری به همراه هیات های اقتصادی خود به ایران آمدند اما این رفت و آمدها نتیجه آنچنانی برای ایران در پی نداشت.

با گذشت زمان اوضاع بهتر شد و با تلاش های مقامات کشور، اطمینان های لازم برای سرمایه گذاران خارجی حاصل شد و کار بجایی رسید که به گزارش نهادهای بین المللی اوضاع سرمایه گذاری خارجی در ایران به سمت بهبودی پیش رفت. حال در سال دوم اجرایی شدن برجام شاهد آن هستیم که بانک های خارجی حاضر شده اند تا برای انجام پروژه های زیرساختی به ایران وام بدهند. البته باید به این نکته اشاره نمود که این وام ها مزایای سرمایه گذاری مستقیم خارجی را با خود به همراه ندارند. در سرمایه گذاری خارجی کشورها علاوه بر ایجاد ظرفیت تولید جدید و انتقال فناوری، بخشی از ریسک و مخاطرات سودده بودن کار را به عهده می گیرند اما وام های خارجی کار به سودده بودن ندارند و در آینده اصل وام را به همراه سود آن از کشور دریافت کننده مطالبه می کنند. 

در هفته گذشته دریافت یکی از این وام ها سر و صدای بسیاری را در رسانه ها به پا کرد. در پنجشنبه مورخه 2 شهریور 1396 خبری مبنی بر توافق ایران با اگزیم بانک کره برای دریافت وام 8 میلیارد یورویی توسط رسانه ها مخابره شد. البته عقبه این وام به سال 1393 و دوران تحریم ها باز می گردد که در آن زمان مذاکرات اولیه ای توسط بانک مرکزی و سازمان سرمایه گذاری خارجی کشورمان با اگزیم بانک کره جنوبی جهت ارائه تسهیلاتی برای ساخت بیمارستان انجام شد و سپس در سال 1394 یادداشت تفاهمی در خصوص چارچوب همکاری های مالی بین دو کشور در زمینه بهداشت و ساخت بیمارستان منعقد شد که سقف آن 5 میلیارد یورو بود. بعد از رفع تحریم های ظالمانه و طی مذاکراتی که سازمان سرمایه گذاری و بانک مرکزی با اگزیم بانک کره انجام دادند، رقم این وام به 8 میلیارد یورو افزایش یافت و قرار شد این وام در بخش های دیگری نیز مورد استفاده قرار بگیرد. البته باید به این موضوع اشاره نمود که طرف کره ای این وام را به شرطی به ایران داده است که شرکت های کره ای نیز در این میان از آن سوددهی خوبی داشته باشند.

به هر حال بعد از امضای این قرارداد، مخالفان و موافقانی پیرامون آن اظهار نظر کردند. مخالفان معتقد بودند که اگر این گونه وام ها به درستی مدیریت نشود در آینده کشوری بدهکار خواهیم بود که این امر می تواند ما را تا مرز ورشکستگی پیش ببرد. همچنین برخی دیگر معتقد بودند که دولت با امضای این قرارداد تنها به دنبال آن بوده است که پول فروش نفت را از کره ای ها به گونه ای باز پس بگیرد، اتفاقی که در گذشته نیز در قرارداد با چینی ها رخ داده بود. موافقان نیز معتقد بودند که با امضای این قرارداد فضای تبلیغاتی آمریکا بر علیه کشورمان شکسته و پول های خارجی به سمت ایران سرازیر شد. از این پس راحت تر می توانیم برای دریافت وام و سرمایه گذاری با سایر کشورها وارد مذاکره شویم. همچنین با ورود این پول ها و به کارگیری آن ها در پروژه های زیرساختی می توانیم چرخ اقتصاد کشور را به حرکت درآوریم و از این راه اشتغال ایجاد کنیم. 

به هر صورت در مجموع به نظر می رسد دو دیدگاه را باید محترم شمرد اما برای روشن شدن ماجرا نباید از وظیفه اگزیم بانک ها در این قضیه به سادگی عبور کرد. این بانک ها که بانک های تخصصی و دولتی هستند، وظیفه یشان صادرات کشور خود و گسترش تعاملات و مبادلات بازرگانی با دیگر کشورهاست. بانک های صادرات واردات یا همان اگزیم بانک ها، معمولا منابع لازم را برای واردکنندگان، صادرکنندگان و سرمایه گذاران در بازارهای خارجی فراهم می کنند. این گونه بانک ها خدمات مختلفی مشتمل بر اعطای وام های مستقیم طویل مدت به خریداران خارجی برای فروش عمده تجهیزات را عرضه می کنند. بنابراین همان گونه که چند خط بالاتر نیز عنوان شد طرف کره ای این وام را به شرطی به ایران داده است که شرکت های کره ای نیز در این میان از آن سوددهی خوبی داشته باشند. پس این وام شاید بیشتر از آن که برای ایران با سوددهی همراه باشد برای کشور کره و شرکت های آن سودده تر بوده که آن ها را به دادن این وام به ایران ترغیب نموده است.

این وام ها اگر درست مدیریت نشوند و از آن ها در راستای ارتقا زیرساخت های کشور بهره نبریم می توانند در آینده به یک تهدید جدی برای کشورمان تبدیل شوند و اگر برعکس این قضیه رخ دهد می توانند فرصتی برای ارتقا اقتصاد کشور باشند.