از تصویب لایحه استخدام مستشاران آمریکایی برای اداره امور مالی تا به گل نشستن کشتی‌ یونانی در سواحل کیش

به گزارش تابناک اقتصادی، تاریخ اقتصاد ایران و جهان آینه ای است تمام نما از رویدادهای اقتصادی که در گذشته رخ داده است و بیانگر ریشه های تاریخی بسیاری از واقعیت های امروز ایران و جهان است. موضوع "اقتصاد ایران و جهان در گذر زمان" در این نوشتار به وقایع تاریخی چهارمین روز مرداد ماه اختصاص دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم اقتصاد ایران و جهان را متاثر کرده است.

4 مرداد 1301، لايحه استخدام مستشاران آمريكايي براي اداره امور مالي كشور به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد. همچنین در این روز، وزارت ماليه ضمن تصريح بر خروج پنهاني اشياء عتيقه و گرانبها از مرز، به اداره كل گمركات كشور دستور داد تا ضمن هوشياري و سختگيري در اين مورد، از خروج هرگونه كالاهاي عتيقه از كشور جلوگيري نمايند.

4 مرداد 1304، سفارت امريكا از وزارت خارجه ايران خواست اطلاعاتي دربارة نقاطي كه در آنجا خرما كشت مي‌شود و همچنين ميزان محصول هر منطقه در اختيار آن سفارت قرار دهد.

4 مرداد 1307، دو ماه و 11 روز پس از اجباري شدن شماره گذاري وسایل نقليه اعلام شد كه تهران داراي 1589 خودرو است كه تنها 490 دستگاه آن شخصي است. بقيه وسایل نقليه تهران عبارت بودند از گاري و درشكه. ايران از 23 ارديبهشت سال 1307 داراي آيين نامه رانندگي شده است.

4 مرداد 1311، علی دشتی نماینده مجلس شورای ملی با ایراد نطقی مفصل در جلسه امروز مجلس به شرکت نفت انگلیس و ایران تاخت و متذکر شد رفتار شرکت با ایران مضحک است؛ در سال 1931 فقط سیصد هزار لیره به دولت ایران پرداخت شده است؛ در حالی که دولت انگلستان از کمپانی هشتصد هزار لیره مالیات گرفته است. سید حسن تقی ‌زاده وزیر مالیه که در جلسه حاضر بود در پاسخ ضمن ارائه توضیحاتی، گذشتگان را مقصر دانست و ادامه داد: انعقاد قرارداد دادرسی در 32 سال قبل ناشی از عدم اطلاع و بصیرت مصادر امور بوده است؛ در حال حاضر هم مشغول مذاکره با کمپانی هستیم. اگر مذاکرات به نتیجه مطلوب نرسد به طریق دیگر برای احقاق حق خود توسل می‌ جوییم.

همچنین در این روز در روزنامه اطلاعات آمده است: «بعدازظهر دیروز جلسه اتاق تجارت تهران تشکیل شد، موضوع مذاکرات جلسه دیروز بدوا راجع به نمایشگاه بین ‌المللی شیکاگو و شرکت دولت و ساختمان غرفه مخصوص جهت اجناس ایران در نمایشگاه مزبور بوده و در این خصوص پیشنهادی از طرف یکی از نمایندگان کمپانی ‌های خارجی از خراسان توسط وزارت امور خارجه واصل شده بود که قرائت شد.»

4 مرداد 1323، رضاشاه سه سال پس از سرنگون شدن حكومتش‌، در تبعيدگاه خود ژوهانسبورگ در سن 66 سالگي درگذشت‌.

4 مرداد 1328، گلشائیان وزیر دارایی پیرامون لایحه نفت توضیحاتی داد و او هم مانند اسلاف خود گذشتگان را مقصر معرفی کرد.

4 مرداد 1329، كنگره امريكا، ايران را از رده كره جنوبي و فيليپين خارج كرد و در رديف تركيه و يونان قرار داد و 131 ميليون دلار براي كمك نظامي به اين سه كشور اختصاص داد.

4 مرداد 1337، روز بسیار خوبی برای آن دسته از صاحبان کارخانه‌ هایی بود که قصد داشتند ماشین‌ آلات خریداری شده خود از خارج را از طریق بنادر و گمرکات وارد ایران کنند، زیرا در اطلاعیه ‌ای که در جراید این روز به چاپ رسید، این دسته از صاحبان کارخانه‌ ها از پرداخت عوارض گمرکی برای واردات ماشین ‌آلات خود معاف اعلام شدند. براساس فهرستی که از سوی کمیسیون معافیت گمرکی ماشین ‌آلات جدید منتشر شد، این کارخانه ‌ها از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی واردات ماشین‌آلات معاف شدند: شرکت‌ سهامی تولید ساوه (برای شکلات‌ سازی)- شرکت سهامی لعاب ایران (برای تولید لعاب‌کاری)- شرکت سهامی کارخانه ‌های روغن ‌کشی و پنبه ‌پاک ‌کنی (برای خط تولید روغن‌ کشی)- شرکت پلاسکو (برای خط تولید و تهیه اجناس پلاستیکی)- شرکت صنعتی پشم ‌باف (برای خط تولید ریسندگی و بافندگی)- شرکت سهامی سومریک (برای کارهای معدنی)- شرکت کفش فردوسی (برای تهیه کفش که در تهران مورد بهره ‌برداری قرار خواهد گرفت). در ضمن ماشین‌ آلات جدید وارداتی شرکت تصفیه اهواز و کارخانه ‌های ریسندگی‌ و بافندگی یزد هم از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی معاف خواهند بود و ماموران گمرک حق گرفتن هیچ‌ گونه عوارض و گمرکی از شرکت ‌های نامبرده در این فهرست را نخواهند داشت.

همچنین در این روز، برقراری کمک هزینه تحصیلی و ارزی دولتی برای عده زیادی از محصلان ایرانی مقیم آمریکا مطلبی بود که توسط خبرنگاران منعکس و طی آن گفته شد: شاه پس از مراجعت از سفر آمریکا دستوراتی برای رفاه حال دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا داده است که دراین زمینه وزیر فرهنگ به خبرنگاران توضیح بیشتری داد و گفت: این وزارتخانه از متن قانون اعزام محصلان به خارج مصوب تیر ماه 36 به زودی استفاده خواهد کرد و براساس آن کمک هزینه تحصیلی و ارزی دولتی برای عده جدید محصلان ایرانی در خارج کشور را برقرار خواهد ساخت. وی گفت: مقدار پولی که به‌عنوان کمک جدید به محصلان در آمریکا داده خواهد شد متجاوز از 5 میلیون ریال و معادل 70 هزار دلار آمریکا خواهد بود که این کمک در سال تحصیلی 38-37 به عمل خواهد آمد و برای سال ‌های آینده از طرف وزارت فرهنگ طرح ‌های جدیدی تهیه و ارائه خواهد شد.

4 مرداد 1343، يك سند ساواك كه امروز منتشر شد حاكي است مهندس جعفر شريف امامي رئيس مجلس سنا در سفر اخير خود به اسرائيل چهار ميليون تومان از مقامات اسرائيلي دريافت كرد تا در ازاي آن تلاش كند زمينه شناسايي سياسي اسرائیل در ايران را فراهم آورد!

4 مرداد 1345، کشتی‌ موسوم به کشتی‌ یونانی در سواحل کیش به گل نشست.

4 مرداد 1348، شعبه اول دادگاه دیوان کیفر به کار رسیدگی متهمین شرکت واحد اتوبوسرانی پایان داد و رای خود را صادر کرد. به موجب این رای پرویز جهانبینی و مصطفی آزرم و محمدباقر بیات هر یک به چهارسال زندان و هفتصدهزار تومان جریمه محکوم شدند.

4 مرداد 1351، حاج حسین آقا ملک یکی از سرشناس ‌ترین چهره‌ های فرهنگی و اقتصادی ایران در سن 96 سالگی درگذشت. کتابخانه ملک که اکثر کتاب‌ های آن خطی است همراه با دارایی‌ های او وقف آستان قدس رضوی شده بود.

4 مرداد 1352، رضا فلاح، پرویز مینا، لطیف رمضان ‌نیا، هوشنگ فرخان از طرف دولت به عنوان اعضای هیات تحول صنعت نفت تعیین شدند.

4 مرداد 1354، افزایش کرایه منزل ولو با موافقت مستاجر ممنوع شد.

4 مرداد 1376، خط توليد نفربرهاي زرهي «براق» و تانك هاي پيشرفته «ذوالفقار» در حضور آقاي هاشمي رفسنجاني رئيس جمهور گشايش يافت.

منابع: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی و روزنامه دنیای اقتصاد