فوتبال ایران قیمت خود را نمیداند، حتی قیمت مهمترین و پرطمطراقترین بازیاش را نمیداند.
این فوتبال یاد گرفته که قیمتهای گزاف را پای ستارههای متوسط بریزد اما دانش اقتصادی و شم تجاریاش هنوز به آنجا نرسیده که قیمت خودش را بداند و این تعلل در دانشآموزی و در یافتن راه و چاه اقتصادی در فوتبال ایران یک دلیل دارد که صد دلیل دیگر را از دایره بحث دراینباره خارج میکند و خودش را یگانه دلیل جلوه میدهد: باقی ماندن خصوصیسازی در حد یک حرف.
شهرآورد تهران، امروز با شمارش تعداد بینندگان تلویزیونی و تماشاگران در آزادی، با همین حساب و کتاب ساده، بازار بزرگی را پیش روی فوتبال میگذارد. تب و تابی که در عرصه تبلیغات محیطی، تلویزیونی و مجازی پدید میآورد، جلوهای واضح از قدرت مالی در فوتبال ایران است، همانچه از فوتبال دریغ میشود، نادیده گرفته میشود یا حتی انکار میشود. کنش باشگاهها همیشه تکرار یک عبارت یا تهدید بیحاصل است که هرگز قابلیت اجرایی ندارد: «دوربینهای تلویزیون را راه نمیدهیم.»
دربی امروز باشکوه خواهد بود، استقلال و پرسپولیس میتوانند امروز اوج هیجان را به تصویر بکشند اما در همین اوج و میان همین هیجان، فوتبال انگار فریاد میزند که از بدهیهای بزرگ، از مدیریت در بنبست، از آشفتهبازار اقتصادی، از این اقتصاد بیمار نجاتش دهند. شهرآورد را دو تیمی برگزار میکنند که با بدهیهای انباشته و چند ده میلیاردی ورشکسته شدهاند و عجیب آنکه همچنان هیجانانگیزترین بازی سال را برگزار میکنند.
فوتبال نزد مردم، در ذهن مخاطب، در ذهن تماشاگر زنده و پویاست اما فوتبال در خودش فروریخته و ورشکسته است. این ورشکستگی را تاب آوردن و این فوتبال را همچنان نمایشی تماشایی جلوه دادن و بدهیهای انباشته را نادیده گرفتن و محرومیتها و ممنوعیتهای بینالمللی را نادیده گرفتن، کاری است که آگاهانه و ناخودآگاه با همدستی باشگاهها، فدراسیون و همه نهادهای دولتی و صنعتی درگیر با فوتبال انجام میشود. باشگاههای خصوصی هم یا در بحرانهای مالی جان به لب شدهاند یا در یک دهه اخیر توسط هولدینگها و تشکیلاتی که خبر اختلاسشان گوش فلک را کر کرد، اداره شدند و چهره کاذب یک تیم متمول و سرانجام به گل نشسته را داشتند.
چشم ها به روی حقوق فوتبال در ایران بسته شده و فوتبال با قراردادهای گزاف بازیکنان و مربیان و بدهیهای بزرگ، چهره دوگانه و عجیبی از خود ساخته. امروز اما چارهای نیست جز حظ بردن از این بازی تماشایی و گریزی نیست جز دل دادن به هیجانش. فارغ از همه بحثها، ۹۰ دقیقه تماشاگر بازی باشکوهی باشیم که برگزارکنندگانش با هزار چالش اقتصادی و مدیریتی مواجهاند.