عالی ترین مقام فرهنگی نهاد ریاست جمهوری در گفت‌و‌گو با «تابناک»؛
ربط اسیدپاشی به طرح امر به معروف و نهی از منکر، صددرصد غلط است
علم، خردورزی، اخلاق، احسان و... معروف هستند. روزی ۱۴۰۰۰ هزار چک برگشتی داریم. سالی ۱۰ میلیون پرونده در شورای حل اختلاف و در دادسرا‌ها تنظیم می‌شود. این‌ها به چه معناست. چرا ما خلاف کرده و دعوا می‌کنیم؟ این‌ها باید مطرح شود. اگر در جامعه اشکالی هست، همه باید تلاش کنیم آن اشکال را در جامعه اصلاح کنیم.
بنا بر اصل هشتم قانون اساسی در جمهوری اسلامی دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر، وظیفه‌ای است همگانی و متقابل؛ یعنی دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت این وظیفه را دارند. این اصل تصریح کرده که شرایط امر به معروف و نهی از منکر را قانون معین می‌کند. به گزارش «تابناک»، بنابراین طرحی در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در مورد طرح ایجاد وزارتخانه امر به معروف و نهی از منکر در حال بررسی است که در صورت موافقت نشدن با ایجاد وزراتخانه، سازمانی با این نام ایجاد می‌شود.
اگر با ایجاد وزارتخانه‌ای با نام امر به معروف و نهی از منکر موافقت نشود، سازمانی با این عنوان ایجاد می‌شود که معمولا چنین سازمان هایی زیر مجموعه‌ای از وزارت ارشاد و یا یکی از معاونت های ریاست جمهوری و یا برخی نهادهای دیگر می‌شوند.
البته بنا بر گفته‌های نمایندگان، نگاه این طرح فرهنگی است و کمتر به مسائل برخوردی و سلبی پرداخته شده و بیشتر در پی ایجاد یک ساختار قوی برای متولیان امر به معروف و نهی از منکر است.
موضوع تشکیل وزارتخانه امر به معروف و نهی از منکر نیمه اردیبهشت ماه سال گذشته از سوی آیت‌الله مکارم شیرازی مطرح شد. این مرجع تقلید گفت: باید «وزارت امر به معروف و نهی از منکر» ایجاد شود تا به مسائل اخلاقی در مدارس و دانشگاه‌ها و رسانه‌ها رسیدگی شود. یک ماه بعد سیداحمد خاتمی هم پیشنهاد تأسیس وزارت امر به معروف و نهی از منکر را مطرح کرد.
پیش از این آرین‌منش نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی نیز با اعلام ایجاد سازمان امر به معروف و نهی از منکر اعلام کرده بود: با توجه به نظر مجلس در ارتباط با انتخاب رئیس این سازمان توسط رهبر معظم انقلاب، این موضوع به دفتر ایشان اعلام شد.
قرار است در این سازمان یکی از معاونین رئیس‌جمهوری، یکی از معاونین قوه‌قضائیه، وزیر کشور، وزیر ارشاد، وزیر آموزش و پرورش و وزیر آینده ورزش و جوانان حضور خواهند داشت.
در همین باره، حجت‌الاسلام سیدرضا اکرمی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری به بررسی لزوم این طرح و همچنین انتقاداتی که در چند روز اخیر به این طرح گرفته شده، پرداخته است.
چند وقتی است طرح امر به معروف و نهی از منکر در مجلس طرح شده است. به نظر شما با توجه به سازمان‌هایی که در کشور وجود دارد و متولی وظایف نظارتی است، آیا طرح امر به معروف و نهی از منکر در اوضاع کنونی لزومی داشته است؟
اصل ۸ قانون اساسی می‌گوید: «در جمهوری اسلامی ایران دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر وظیفه ای است همگانی و متقابل بر عهده مردم نسبت به یکدیگر؛ دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت. شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون معین می کند. «والمؤمنون و المؤمنات بعضهم اولیاء بعض یأمرون بالمعروف وینهون عن المنکر»». این اصل تاکنون حالت قانونی و حقوقی پیدا نکرده است. مدت‌ها از زمان امام (ره) که فرموده بود؛ ما وزارت امر به معروف و نهی از منکر دایر می‌کنیم گذشته است، اما تاکنون این موضوع جنبه حقوقی و سازمانی پیدا نکرده است. هیچ دولتی هم لایحه‌ای در این موضوع به مجلس ارائه نکرده است. حالا نماینده‌ها جمع شده‌اند و به صورت طرح موضوع امر به معروف و نهی از منکر را مطرح کرده‌اند.
به نظر می‌رسد این کار مجلس قانونی و بر اساس وظایف مجلس طرح شده است. یک روزی باید اصل ۸ قانون اساسی جنبه حقوقی و قانونی پیدا می‌کرد و عملیاتی می‌شد. امر به معروف و نهی از منکر به معنای نظارت عمومی است. بالاخره در جامعه خلاف، تعدی و قانون شکنی رخ می‌دهد. باید یک دستگاهی بیاید نظارت کند و نهی از منکر و امر به معروف هم در جنبه تبلیغی و هم در جنبه عملی کند.
امر به معروف و نهی از منکر از نظر عمومی جنبه تذکار و تذکر دارد. اما از نظر عملی اگر یک کسی عربده کشی کرد، آمد ماشینی را از بین برد؛ شما نمی‌توانید فردی جلوگیری و برخورد کنید. یک دستگاهی باید باشد که با این منکر برخورد کند و این قانون می‌خواهد. حالا مجلس دارد این قانون را می‌نویسد.
یا کسی می‌خواهد تذکری به دولت و یا یکی از ارکان‌های دولت بدهد. باید جایگاه حقوقی این تذکر روشن شود که بتوان این تذکر را داد. در واقع ابراز اعتراض، قانون می‌خواهد؛ برای نمونه، در عربستان این قانون وجود دارد و تشکیلات امر به معروف و نهی از منکر وجود دارند. مثلا هنگام ظهر که می‌شود این‌ها راه می‌افتند و طبق ضابطه و ابزار خودشان می‌گویند، وقت نماز است باید نماز خواند. به نظرم می‌آید که ما باید اصل نظارت را بپذیریم، چرا که برای سلامت جامعه مفید خواهد بود.
اما عده‌ای در روزهای اخیر این طرح را به دلایل مسائلی که در کشور رخ داد از جمله اسیدپاشی خالی از مشکل نمی‌دانند؛ نظر شما در مورد انتقادهای اخیر چیست؟
ربط دادن ماجرای اسید پاشی به امر به معروف و نهی از منکر، صددرصد نادرست است، زیرا اسیدپاشی هیچ ربطی به امر به معروف ندارد. اسید پاشی خلاف عقل، شرع، قانون، وجدان و فطرت است. هر که به دنبال ربط دادن حادثه اسید پاشی به امر به معروف و نهی از منکر باشد، حتما غرض سیاسی دارد.
اکنون این طرح در مجلس در حال بررسی است. تریبون مجلس نیز باز است. دستگاه‌های مسئول و مسئولین نیز می‌شنوند. ما اگر به بهانه اینکه حالا یک حادثه مثل اسید پاشی اتفاق افتاده است، این طرح را از بین ببریم اشتباه است.
چرا باید این حادثه اسیدپاشی را این قدر بزرگ کنیم؟ در کشور ما حدود هفتاد و هشت میلیون جمعیت داریم. هفت و هشت تن هم پیدا شده‌اند که دنبال کار خلاف هستند. نباید به خاطر آن‌ها همه چیز را از میان ببریم. نباید این قصه را بزرگ کنیم و تابع جو قرار گیریم. اسیدپاشی قطعاً کار خلافی است. منکر است و حتماً باید با آن برخورد شود تا جامعه امنیت و مصونیت به خود بگیرد. به نظرم می آید ما دنبال جو نباشیم، بلکه باید به دنبال قانون، پذیرش قانون و امنیت در جامعه باشیم و کمک کنیم اصلی را که بیش از ۳۵ سال از آن می‌گذرد و عملیاتی نشده است؛ عملیاتی شود.
از سوی دیگر، عده‌ای از مخالفان این طرح اعلام می‌کنند این طرح تنها برای پرداختن به موضوعاتی مانند حجاب و از این قبیل موضوعات مطرح شده است. نظر شما در این مورد چیست؟
این حرف‌ها را چه کسی گفته است؟ این برخی چه کسانی هستند؟ البته این افراد که این حرف‌ها را می‌زنند، اکثریت نیستند. امر به معروف و نهی از منکر فقط مربوط به حجاب نیست و خیلی چیزهای دیگر منکر و معروف است. هر منکری بد است. یکی از منکر‌ها بدحجابی و اسیدپاشی است. یکی از منکر‌ها خلافی است که در رانندگی رخ می‌دهد. یکی خلافی است که در نوارهای مبتذل رخ می‌دهد. بالاخره هر کار خلافی، منکر است. الان ما ده میلیون بی‌سواد داریم. بی‌سوادی منکر است. متأسفانه برخی مطبوعات اگر ذهن را به چند مطلب محدود می‌کنند به جای اینکه ذهن‌ها را باز کنند. در این طرح باید هر منکر و ناپسندی و هر معروفی مورد توجه قرار گیرد.
شما مهم‌ترین معروف و مهم‌ترین منکر و اولویت امروز را چه می‌دانید؟
علم، خردورزی، اخلاق، احسان و... همه معروف هستند. روزی ۱۴۰۰۰ هزار چک برگشتی داریم. سالی ۱۰ میلیون پرونده در شورای حل اختلاف و در دادسرا‌ها تنظیم می‌شود. این‌ها به چه معناست و چرا ما خلاف می‌کنیم؟ چرا دعوا می‌کنیم. این‌ها باید مطرح شود. اگر در جامعه اشکالی وجود دارد؛ همه باید تلاش کنیم آن اشکال را در جامعه اصلاح کنیم.
البته در این میان برخی از مردم نیز بر این باورند که مهم‌ترین و اولویت منکر و اولویت معروف در جامعه ما چیزهایی دیگری است که آقای رئیس جمهور نیز در سخنرانی اخیرشان به آن‌ها اشاره کردند؟
بله این موضع نیز درست است؛ برای نمونه در تمام کشور تیراژ مطبوعات ما چقدر است. چند تن کتاب می‌خوانند؟ یکی از مهم‌ترین منکرات بی‌اطلاعی مردم است. مردم پفک و سوسیس می‌خرند اما یک روزنامه و یا یک کتاب و یا مجله نمی‌خرند، بخوانند. هزار ساعت برای کارهای دیگر وقت می‌گذاریم اما ۱۰ دقیقه برای مطالعه وقت نمی‌گذاریم. ما یکی از فقیر‌ترین کشور‌ها در مطالعه هستیم. باید رشد جامعه را بالا ببریم. چرا در جامعه ما اینقدر سرانه مطالعه کم است. چرا باید تیراژ روزنامه‌های ما ۳۰۰۰ باشد. باید تیراژ روزنامه‌های ما میلیونی شود. ذهن‌ها باید باز شود.
متن کامل گفت و گو را اینجا بخوانید.
