آب پاییز را پیش‌خور کردیم!

سال‌های زیادی است که پیش‌بینی‌هایمان درست از آب در نمی‌آید و انتظار خیلی از مسائل را نداریم. طوفان خسارتی ۲۰‌میلیاردتومانی برجای می‌گذارد درحالی‌که ما فکر نمی‌کردیم چنین طوفانی بیاید. در زمستان بارش شدید برف و باران رفت و آمد را مختل می‌کند درحالی‌که دستگاه‌های ذیربط همه غافلگیر شده‌اند. امسال هم در زمینه پیش‌بینی مصرف آب و برق دچار خطا شده‌ایم. فکر می‌کردیم مصرف برق مردم در تابستان ۴‌درصد افزایش یابد ولی تابستان و روزهای گرمش که فرارسید متوجه شدیم که مصرف بیش از ۷‌درصد رشد کرده است.

به گزارش شهروند، در آب هم شرایط بهتر نیست. درحالی‌که مسئولان با توصیه‌های مکرر خود انتظار صرفه‌جویی ۲۰‌درصد را داشتند ولی فشار گرمای بیش از حد – که البته پیش‌بینی چنین گرمایی هم غافلگیرمان کرده است- میزان مصرف آب را نسبت به پارسال ۱۰‌درصد بیشتر کرده است. در این شرایط مردم مانده‌اند و خاموشی‌های برقی که روز به روز بیشتر می‌شود و فشار آبی که آن هم درحال کم شدن است تا بدون قطعی و سهمیه‌بندی تابستان را پشت‌سر بگذاریم. اما تابستان گرم امسال را هم که پشت‌سر بگذاریم تنش آبی فصل پاییز از راه می‌رسد که به علت پیش‌خور کردن آب متعلق به آن در تابستان برای نخستین‌بار بحران آب پاییزی هم گریبانگیرمان می‌شود.

از آن‌جا که ظرفیت فعلی تولید برق کمتر از مصرف است آب تعداد زیادی از سد‌ها که باید برای کشت و کار پاییزی پشت سدها باقی می‌ماند برای تولید برق و استفاده در ایام تابستان آزاد شده است. اما ظاهرا هیچ اقدام خاصی قرار نیست انجام شود و تنها طرف تقاضا یعنی مردم هستند که باید با صرفه‌جویی شرایط عبور از بحران را فراهم کنند و مسئولان تنها به توصیه و گاهی هشدار بسنده می‌کنند. دیروز در خبرها آمده بود که قیمت آب در ایالت کالیفرنیای آمریکا به دلیل خشکسالی ۱۰برابر شده است. بنابراین به علت خشکسالی پنج‌سال گذشته قیمت آب در کالیفرنیا ۱۰برابر شده و ارزش حدود یک‌میلیون و ۲۳۳‌هزار و ۴۸۲ لیتر آب به ۲۲۰۰ دلار رسیده است.  این درحالی است که در ایران هنوز برای کسانی که بیش از الگو مصرف می‌کنند هیچ قانونی پیش‌بینی نشده و توصیه‌های اخلاقی به رویه‌ای برای عبور از بحران‌های برقی و آبی تبدیل شده است. اما امسال بحران جدی‌تر از آن است که بتوان با روند رشد مصرف مردم و توصیه‌های مسئولان از آن عبور کرد. باید تمهیدی اساسی در این زمینه اندیشید تا بی‌مبالاتی عده‌ای در مصرف بی‌رویه دامان همه مشترکان را نگیرد.

خاموشی تهران نزدیك است

حتی رها کردن آب پشت سدها که منجر به رشد ۵.۹ درصد تولید برق آبی شده است هم نتوانسته از خاموشی‌ها جلوگیری کند. با وجودی که طی روزهای اخیر در اکثر مناطق تهران شهروندان با قطعی‌های گسترده برق مواجه بوده‌اند مدیرعامل برق منطقه‌ای تهران خبر داده است که خاموشی‌های تهران نزدیک است. براین اساس پس از پشت سرگذاشتن خاموشی‌های غیربرنامه‌ریزی‌شده حال نوبت به خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌شده می‌رسد. یکی از دلایلی که سید زمان حسینی برای خاموشی‌های پیش رو اعلام کرده، کمبود سوخت نیروگاه‌های برق است. به گفته وی وزارت نفت به دلیل تعمیر پالایشگاه‌های گاز خود قادر به تامین گاز مورد نیاز نیروگاه‌های برق نیست و به همین دلیل مسئولان وزارت نیرو در کمبود گاز به سراغ سوخت مایعی که برای فصل زمستان ذخیره شده است رفته‌اند و آن هم به اتمام رسیده است.

البته این موضوع هم یکی از دور از انتظارهایی است که اتفاق افتاده است. چراکه هرساله پالایشگاه‌های گاز در فصل تابستان که مصرف گاز در کشور به حداقل می‌رسد تعمیرات دوره‌ای خود را آغاز می‌کنند تا برای فصل پاییز و زمستان آماده شوند اما امسال افزایش مصرف برق مصرف گاز نیروگاه‌ها را بالا برده است و تامین سوخت آن به یک مشکل تبدیل شده است. متاسفانه در این شرایط پروژه تولید برق از گاز طبیعی در میدان فرزاد بی‌ در جنوب کشور نیز با شکست مواجه شده است. در این پروژه قرار بود به صورت مستقیم و در محل میدان از گاز تولیدی برق تولید و بخش عمده آن صادر شود.

خاموشی موقت در برخی استان‌ها

هر چند هنوز مسئولان وزارت نیرو خاموشی‌های برنامه‌ریزی خود را اعلام نکرده‌اند اما خبر خاموشی‌ها در برخی از استان‌ها از مرزهای ایران نیز عبور کرده است. در این زمینه خبرگزاری «ترند» جمهوری آذربایجان با اشاره به افزایش مصرف برق در ایران نوشت: ایران با ظرفیت واقعی تولید ۲۲.۶۲ گیگاوات برق در روزهای اخیر در چندین استان با قطع موقت برق مواجه شد.  پیک مصرف برق در ایران از شروع تابستان امسال با ۱۰‌درصد افزایش به ۹.۴۶ گیگاوات رسیده است. مصرف برق در ایران برخلاف مصرف گاز در تابستان افزایش پیدا می‌کند، اما افزایش اخیر فراتر از انتظار وزارت نیروی ایران بوده است. این خبرگزاری نیاز به تولید زیاد برق برای ایران با جمعیت ۷۷‌میلیون نفری را به چند علت مربوط می‌داند که قیمت پایین برق(۴۵ تومان برای هر کیلووات ساعت) که به دلیل یارانه‌های انرژی پایین مانده، باری را روی دوش دولت قرار می‌دهد. از دست رفتن زیاد برق در فرآیند انتقال و توزیع و بهره‌وری پایین نیروگاه‌های ایران مهم‌ترین آن است.

حجم آب ۵۲ سد کشور به کمتر از ۴۰‌درصد رسید

در حوزه آب هم هر روز خبری مایوس‌کننده می‌رسد درحالی‌که هیچ‌کس به آن توجه نمی‌کند. براساس خبری که روز گذشته پایگاه خبری وزارت نیرو منتشر کرد، حجم آب ۵۲ سد کشور ازجمله سدهای استقلال، دوستی، لار، کرخه، پانزده خرداد و و شمگیر تا پایان هفته گذشته به کمتر از ۴۰‌درصد ظرفیت مخزن این سدها رسید که با این حساب ۳۶‌درصد از سدهای کشور کمتر از ۴۰‌درصد پرشدگی دارند.