حاشیه‌نگاری بر رویکرد متفاوتی که در یک نامه هویدا شد؛
نه «چوگان» و نه «چووقان»؛ «آذربایجان» به دنبال هویت است نه دشمنی
کافی است، دوران طولانی سیطره امپراتوری شوروی را به یاد آورده و تأثیر بومی‌ستیزی و تلاش برای هویت‌سازی ایشان در مجموعه گسترده تحت حکومت را در نظر داشته باشیم تا به یاد آوریم چه بر موزاییک‌های شکل‌دهنده ساختار آن آمده و جمهوری‌های قوام یافته پس از سقوط آن تا چه اندازه خودباخته شده‌اند!
از ماجرای ثبت تمام و کمال «تار»، بدون نام بردن از ایران گرفته تا پارسی‌زدایی از مقبره نظامی، شاعر نامدار پارسی‌گو و این اواخر، درخواست ثبت چوگان به عنوان میراث ناملموس جمهوری آذربایجان، رویکردی که مسئولان همسایه شمالی کشورمان در پیش گرفته‌اند، همواره نگران کننده بوده و خصمانه به نظر می‌رسید؛ اما این سکه می‌تواند روی دیگری هم داشته باشد؛ رویی که در هفته گذشته هدف گرفته شد.به گزارش «تابناک»، نامه رئیس سازمان میراث فرهنگی به دبیرکل یونسکو، مبنی بر اعتراض به درخواست کشور آذربایجان برای ثبت «چووقان؛ یک بازی سنتی با اسب متعلق به قره‌باغ» به نام این کشور به عنوان میراثی ناملموس که نیازمند پاسداری فوری است، در یونسکو ثبت شده است.
ایران در این نامه با استناد به متن کنوانسیون سال 2003 مبنی بر پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس، قویا خواستار بازگشت داده شدن پرونده تسلیمی از سوی کشور آذربایجان در رابطه با ثبت چوگان شده، چرا که در سال‌های اخیر، شاهد افزایش تدریجی شمار ثبت‌های کشوری عناصر میراث فرهنگی ناملموس مشترک و چندملیتی توسط برخی کشورهای عضو کنوانسیون 2003 هستیم؛ چنین نگرشی واکنش‌هایی منفی را در جمع اجتماعات محلی حاملان این مواریث و تشکل‌های مردمی در پی داشته است، جمهوری اسلامی ایران تنها یک نمونه از این دست است.
با نگاهی به نامه ارسالی از ایران، در نگاه نخست، شاید رویکرد اعتراضی برجسته‌ترین بخش آن به نظر برسد، به ویژه جایی که از درخواست ایرانی برای عودت پرونده تسلیمی همسایه شمالی سخن به میان می‌آید، لی اگر قائل به اعتراضی بودن آن هم باشیم، بی‌گمان، نوک پیکان اعتراض آن متوجه یونسکو خواهد بود که ثبت میراث ناملموس را عاملی ضروری برای حفظ میراث ملموس در دستور کار قرار داده، ولی سازوکار مناسب برای آن را تدارک ندیده تا کنکاش نکردن ایشان در پرونده‌هایی که کشورهای گوناگون ارائه می‌دهند، مشکلاتی از این دست را پدید آورد.
این اعتراض از این روی جالب توجه خواهد بود که بدانیم هیچ کدام از اعضای سازمان ملل که سال 2003 در كنفرانس عمومي سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد (همان يونسكو) حضور یافته بودند، به این نکته کلیدی توجه نکرده بودند که در ثبت میراث ناملموس، تعیین جغرافیای قرارگیری این میراث، امری به مراتب دشوار بوده و باید قاعده‌مند شود تا مبادا میراث ناملموس کشوری در این قاره را کشوری در قاره دیگر به ثبت برساند!
چنین حفره‌ای در قوانین موجب شده که وقتی متولیان پاسداری میراث فرهنگی در کشور آذربایجان، نشانه‌ای از «چووقان» در آب و خاک خود ندیدند، با برچسب «نیازمند حراست فوری» پرونده‌ای تنظیم و راهی یونسکو نمایند؛ غافل از آن که شاید در همسایگی ایشان «چوگان» صاحب تیم ملی و فدراسیون بوده و نه به شکل مطلوب، ولی در سطح قابل قبولی در بسیاری شهرهای آن مسابقات چوگان جریان داشته باشد.
این در حالی است که سهم اشتباه مدیران این کشور نیز به مقدار بسیاری قابل درک است؛ کافی است به دوران طولانی سیطره امپراتوری شوروی را به یاد آورده و تأثیر بومی‌ستیزی و تلاش برای هویت‌سازی ایشان در مجموعه گسترده تحت حکومت را در نظر داشته باشیم تا به یاد بیاوریم چه بر موزاییک‌های شکل دهنده ساختار آن آمده و جمهوری‌های قوام یافته پس از سقوط آن تا چه اندازه خودباخته شده‌اند.
با دانستن این موضوعات، پازل نگرشی ما بیش از پیش شکل خواهد گرفت تا دیگر نه امثال مصادره «تیمور» مغول با تمام خوب و بدش توسط ازبکستان برای کسی عجیب باشد، نه هویت‌جویی تاجیکستانی‌ها در «سامانیان» سؤال به همراه داشته باشد و نه تلاش آذربایجانی‌ها برای هویت‌یابی در قالب هنر و میراث هنری، چیزی متفاوت از تلاش دیگر جمهوری‌های بر جای مانده از جماهیر شوروی جلوه کند.
چه بسا اگر جمهوری آذربایجان در آن قراردادهای معروف از پیکره یکپارچه و بزرگ آذربایجان ایران جدا نشده و پس از سال‌ها تحمل جور کمونیست، بناگاه خود را تهی از عناصر هویتی در همسایگی کشورهایی که از یکی از آنها جدا شده و به اندازه آذربایجان آن نیست، کشور دیگری که نام خود را ترکیه نهاده و ادعای پرچمداری ترک‌های جهان را دارد، کشور بعدی که خصومت با آن ریشه در دورانی دارد که جمهوری آذربایجان بخشی از پهنه ایران بود و ارمنستان بین ایران و انیران دست به دست می‌شد و ... نمی‌یافت، نیازی به تلاش دوچندان برای ملت سازی نمی‌یافت و همانند همسایه های شمالی خود، روسیه و گرجستان، تکیه بر قومیت و زبان را در دستور کار قرار می‌داد.
به عبارت بهتر، طبیعی است که وقتی مردمانی از دوران سیطره شوروی با «اف»های انتهای نام خانوادگی رهایی یافته و تکیه بر مؤلفه‌های قدرتمندی همچون زبان را برای ملت‌سازی کافی نبینند، هویت‌سازی بر مبنای مؤلفه‌هایی همچون هنر را در در دستور کار قرار خواهد داد و اینجاست که ریشه‌های مشترک ایشان با دیگر ملتها ممکن است موجب بروز تعارضاتی همچون ماجرای چوگان و چووقان شود.
و اینجاست که عملکرد کشور آذربایجان دیگر از روی دشمنی نبوده و دشمنانه به نظر نخواهد رسید، بلکه فرایندی طبیعی است که می‌توان با رویکردی مناسب، موجب همگرایی آن شده و جذب ایشان را به همراه آورد.
با نگاهی به نامه ارسالی از ایران، در نگاه نخست، شاید رویکرد اعتراضی برجسته‌ترین بخش آن به نظر برسد، به ویژه جایی که از درخواست ایرانی برای عودت پرونده تسلیمی همسایه شمالی سخن به میان می‌آید، لی اگر قائل به اعتراضی بودن آن هم باشیم، بی‌گمان، نوک پیکان اعتراض آن متوجه یونسکو خواهد بود که ثبت میراث ناملموس را عاملی ضروری برای حفظ میراث ملموس در دستور کار قرار داده، ولی سازوکار مناسب برای آن را تدارک ندیده تا کنکاش نکردن ایشان در پرونده‌هایی که کشورهای گوناگون ارائه می‌دهند، مشکلاتی از این دست را پدید آورد.
این اعتراض از این روی جالب توجه خواهد بود که بدانیم هیچ کدام از اعضای سازمان ملل که سال 2003 در كنفرانس عمومي سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي ملل متحد (همان يونسكو) حضور یافته بودند، به این نکته کلیدی توجه نکرده بودند که در ثبت میراث ناملموس، تعیین جغرافیای قرارگیری این میراث، امری به مراتب دشوار بوده و باید قاعده‌مند شود تا مبادا میراث ناملموس کشوری در این قاره را کشوری در قاره دیگر به ثبت برساند!
چنین حفره‌ای در قوانین موجب شده که وقتی متولیان پاسداری میراث فرهنگی در کشور آذربایجان، نشانه‌ای از «چووقان» در آب و خاک خود ندیدند، با برچسب «نیازمند حراست فوری» پرونده‌ای تنظیم و راهی یونسکو نمایند؛ غافل از آن که شاید در همسایگی ایشان «چوگان» صاحب تیم ملی و فدراسیون بوده و نه به شکل مطلوب، ولی در سطح قابل قبولی در بسیاری شهرهای آن مسابقات چوگان جریان داشته باشد.
این در حالی است که سهم اشتباه مدیران این کشور نیز به مقدار بسیاری قابل درک است؛ کافی است به دوران طولانی سیطره امپراتوری شوروی را به یاد آورده و تأثیر بومی‌ستیزی و تلاش برای هویت‌سازی ایشان در مجموعه گسترده تحت حکومت را در نظر داشته باشیم تا به یاد بیاوریم چه بر موزاییک‌های شکل دهنده ساختار آن آمده و جمهوری‌های قوام یافته پس از سقوط آن تا چه اندازه خودباخته شده‌اند.
با دانستن این موضوعات، پازل نگرشی ما بیش از پیش شکل خواهد گرفت تا دیگر نه امثال مصادره «تیمور» مغول با تمام خوب و بدش توسط ازبکستان برای کسی عجیب باشد، نه هویت‌جویی تاجیکستانی‌ها در «سامانیان» سؤال به همراه داشته باشد و نه تلاش آذربایجانی‌ها برای هویت‌یابی در قالب هنر و میراث هنری، چیزی متفاوت از تلاش دیگر جمهوری‌های بر جای مانده از جماهیر شوروی جلوه کند.
چه بسا اگر جمهوری آذربایجان در آن قراردادهای معروف از پیکره یکپارچه و بزرگ آذربایجان ایران جدا نشده و پس از سال‌ها تحمل جور کمونیست، بناگاه خود را تهی از عناصر هویتی در همسایگی کشورهایی که از یکی از آنها جدا شده و به اندازه آذربایجان آن نیست، کشور دیگری که نام خود را ترکیه نهاده و ادعای پرچمداری ترک‌های جهان را دارد، کشور بعدی که خصومت با آن ریشه در دورانی دارد که جمهوری آذربایجان بخشی از پهنه ایران بود و ارمنستان بین ایران و انیران دست به دست می‌شد و ... نمی‌یافت، نیازی به تلاش دوچندان برای ملت سازی نمی‌یافت و همانند همسایه های شمالی خود، روسیه و گرجستان، تکیه بر قومیت و زبان را در دستور کار قرار می‌داد.
به عبارت بهتر، طبیعی است که وقتی مردمانی از دوران سیطره شوروی با «اف»های انتهای نام خانوادگی رهایی یافته و تکیه بر مؤلفه‌های قدرتمندی همچون زبان را برای ملت‌سازی کافی نبینند، هویت‌سازی بر مبنای مؤلفه‌هایی همچون هنر را در در دستور کار قرار خواهد داد و اینجاست که ریشه‌های مشترک ایشان با دیگر ملتها ممکن است موجب بروز تعارضاتی همچون ماجرای چوگان و چووقان شود.
و اینجاست که عملکرد کشور آذربایجان دیگر از روی دشمنی نبوده و دشمنانه به نظر نخواهد رسید، بلکه فرایندی طبیعی است که می‌توان با رویکردی مناسب، موجب همگرایی آن شده و جذب ایشان را به همراه آورد.
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۱۶۰
انتشار یافته: ۳۵
شیوه درست و جالبی است ثبت چند ملیتی. بهتر نیست به جای انتقاد از اینوان وهوچی گری بدنبال ثبت میراث فرهنگی کشورمان در عرصه جهانی باشیم تا دیگران انرا بنام خود ثبت نکنند کمی همت لازم است آذربایجان هویت کاملا ایرانی دارد، ولی ترس علیف از ازدست دادن تاج و تختش باعث شده خودش را بچسبونه به ترکیه و تفکرات افراطی نژادپرستی ترکی را تبلیغ کنه تا پیوندهای اذربایجان با ایران قطع بشه.
پاسخ ها
ناشناس
| 
| ۱۱:۴۸ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
درسته هویت ایرانی فراموش نکنیم برای هزاران سال ترکها و اذری ها در ایران فرمانروایی کرده اند و عنصر ترک را داخل ایران بدانیم.
درنقشه ی بالایی نگاهی به وسعت این کشورهامیندازی ومقایسه ی آن با ایران کــــــــهن وپهناوراین سوال برات پیش میادکه امثال این کشورهای تازه متولدشده چه چطوری خودشونودرمقابل ایران مدعی میبینند؟؟؟چطورامارات،قطرودولت باکو درمقابل ایران تا این اندازه جسورشده اند؟؟؟ پاسخ ها
ناشناس
| | ۱۱:۳۱ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
قبلا کشور بزرگی در این منطقه بوده که الان تقسیم شده. کشور ایران هم مثل آذربایجان یکی از کشور های تقسیم شده هست. همه باهم برابر و یک کشور مستقل هستند. همانگونه که جناب مولانا با اینکه اشعارش فارسی و در قونیه ارمیده اند نه متعلق به ترکیه نه جای دیگری است ومتعلق به تمام بشریت است و مصادره موارد اینچنینی کار پسندیده ای نیست تار وچوگان هم به همین منوال می تونه وسیله نزدیکی و‌دوستی ملتها بشه نه دشمنی خصومت ملتها البته اگر منصف باشیم اگه آذربایجان دنبال هویته پس باید بدونه که کل خاکش متعلق به ایرانهکل کارش شده تصاحب ساز ها و شاعران و ورزش های ایرانی
خب حالا یکی میگه که خب خودش میگه دنبال دوستیه
خب توقع داشتی بگه آره من میخوام که همه چیزو مال خودم کنمو قدرتمو افزایش بدم؟؟!!!!!
یک نکته : شما روزنامه های ورزشی 20 سال پیش تا به حال را نگاه کنید .یه عکس از بازی چوگان می بینید ؟ یا از هزار نفر بپرسید بازی چوگان چند نفری بازی میشه ؟ یا بپرسید شکل توپ اون استوانه است یا کروی ؟ آیا تا به حال یکبار از تلویزیون مسابقه چوگان پخش شده است ؟در این شرایط چرا انتظار دارید چوگان برای ما باقی بماند . چرا بعد از ثبت جهانی تازه لیگ چوگان تو کشور برگزار میشه ؟ فدراسیون مربوطه تا حالا چکار میکرده ؟
بله دوستان ، شما ابتدا به این سوالات جواب بدید بجای اینکه به آذربایجان بتازید . لطفا ً این نظر را منتشر کنید ...
با دارایی های کشور دیگر که نمیتوانند هویت سازی کنند یا باید ایران را به عنوان پدر بپذیرند و یا هم بی خیال دزدی از داشته های دیگران شوند اگر واقع بینانه به مسئله نگاه کنیم می توان به نتایج مطلوبتری دست یافت. چوگان یک بازی ترکی است و جز 11 بازی ترکی است که با اسب انجام می شود. حالا بخش بزرگی از ایران نیز ترکهاست که به عنوان آذربایجان شناخته می شوند.اگر این بازی ترکی بین ملل مختلف از جمله آزربایجان ایران (ایران) و آزربایجان شمالی ثبت شود مطلوب خواهد بود.
پاسخ ها
ناشناس
| | ۱۰:۳۹ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
این هم اضافه میکردی که پرورش اسب در بین ترکها رواج دارد مثلا نژاد اسب ترکمنی در ترکمنستان و خراسان شمالی . همچنین شهر ایلخچی در نزدیکی تبریز که پرورش اسب رواج داشت کلمه ایلخچی در تورکی یعنی استربان یا پرورش دهنده اسب ناشناس
| | ۱۲:۳۶ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
کلمه ایلخچی که اسم شهری در نزدیکی تبریز است در کتاب دده قورقود هم آمده ناشناس
| | ۱۲:۵۹ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
قبل اينكه تركها در سرزمين ايران مستقر شوند مردم اينجا اسب پرورش مي داده اند و اين مساله حتي در نامهاي ايران باستان مثل گشتاسب. جاماسب.گرشاسب و غيره كاملا مشخص است درضمن ايرانيان به گفته باستانشناسان اولين قومي هستند كه اسب را اهلي و از آن استفاده كرده اند...همچنين بازي چوگان يكي از بازيهاي محبوب شاهان ايراني پيش از اسلام بوده كه پس از اسلام نيز رواج داشته و بالبع تركان نيز پس از استقرار در ايران به اين بازي علاقمند شده و به آن پرداخته اند عبدالله انتظاری
| | ۱۳:۱۸ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
دوست عزیز ناشناس! کشوری به نام آذربایجان شمالی» وجود ندارد. در حقیقت نام آذربایجان هم از سال 1920 که حزب مساوات چیان زمام قدرت را در منطقه قفقاز به دست گرفت به کار گرفته شده و سپس از سوی دولت بلشویکی اتحاد جماهیر شوروی تعمیم یافت. تا پیش از این تاریخ این نام بر مناطق شمال رود ارس اطلاق نمیگشت. بنابراین نام آذربایجان از لحاظ تاریخی تنها به حوزه سرزمین های جنوب رود ارس اطلاق شده و نام سرزمین های شمال ارس «اران» و «شیروان» و... بوده است. این نکته را در نظر داشته باشید که جمهوری اسلامی ایران پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اقدامی که نشان از حسن نیت خود در همکاری و احترام به حقوق متقابل کشورها و همچنین مرزهای شناخته شده بین المللی بود استقلال جمهوری که نامش به آذربایجان شناخته شده بود به رسمیت شناخت. اقدامی که انتظار می رفت این جمهوری هم در مقابل حسن نیت خود را برای ایجاد یک روابط سالم و بر مبنای احترام متقابل به مبانی حقوقی و قانونی میان ایران و آن سرزمین دنبال نماید. ضمنا اطلاق برخی نام های جعلی نظیر «آذربایجان جنوبی» که مطرح می شود تنها با هدف ایجاد شبهه و تفرقه میان اهالی نجیب و هموطنان آذری کشور ما به کار برده و از نظر حقوقی و تاریخی بی اعتبار است. بنابراین ضروری است در به کار بردن اصطلاح ها و نام ها دقت لازم را به کار ببرید. واقعا که. ياشاسين آذربايجان آذربایجان اگر دنبال تاریخ و هویت میگرده باید برگرده به سرزمین مادری اش ایران بزرگ. هر کسی کو دور ماند از اصل خویش// باز جوید روزگار وصل خویش.امید آنکه در آینده ای نه چندان دور زمینه ای فراهم شود تا بار دیگر به آغوش میهن و فرهنگ و زبان راستین خود باز گردند.
ما که نفهمیدیم چی گفتی.حالا یعنی بجز ما ایرانی ها همه بدون هویت هستند؟یا فقط ایرانی ها باید به زبان و نژادشون افتخار کنن و بقیه نه؟یا باید چون ما ایرانی ها خیلی آآآآقا هستیم و باید بیخیال چوگان بشیم؟
کلا خودتم فهمیدی چی گفتی؟؟؟؟
آقا از اسمش پیداست چوقان چیه؟در زبان ما لکها حتی به نام گوچان خوانده می شود لکها که از اصیل ترین ایرانیانند
گو همان گو و چانچوب کج به شکل عدد 9 است
پاسخ ها
شمس تبریز
| | ۱۲:۳۴ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
تابناک محبت کرده و اسم اصیلش چووقان ترکی و چوگان فارسی را نوشته شما دیگه لغت سازی نکن زیاد حرص نخورید هیچ اثری نداره كسي بايد اعتراض كنه كه خودش كاري كرده باشه يا بخواد بكنه! وقتي هيچ ارزشي به تاريخ وفرهنگ ايران در اين سه دهه اخير كسي قائل نبوده اينهمه جاروجنجال براي چيه؟ همين جمهوري آذربايجان اعتبار فرهنگيش در دنيا به مراتب بيشتر از ايراني هست كه فقط ادعا داره و بس!!! پاسخ ها
ناشناس
| | ۱۲:۰۵ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
موافقم . وقتی ما موسیقی،ادبیات ،شعر،وهمه چیزمان را فدا کردیم حالا اومدیم بگیم که چی ...در ثانی بایستی واقعیت ها را دید و عصبی و یکجانبه فکر نکنیم چون آنها هم در این فرهنگ شریک هستند و بیشتر از ما به آن بها می دهند و قدر داشته ها شان را می دانند و به آنها پشت پا نمی زنند برای مثال همین وزنه بردار های ما مگر ارزش کمی از نظر تبلیغی برای کشور و ملت ایران دارند که بیخودی وبرای منافع شخصی یک عده فدا شدند حالا اگر فردا یکی از وزنه بردارها از طرف یکی از این کشور ها شرکت بکند آن وقت است که ما تازه از خواب می پریم که چنین شد و چنان شد....
ناشناس
| | ۱۴:۴۳ - ۱۳۹۲/۰۸/۱۱
دوست عزیز مثل اینکه شما از یه چیز دیگه ناراحتید.این فرهنگ رو من و تو باید درست کنیم.موقعی که یه آشغالو از خیابون بر نمی داری بندازی زباله دونی دلت خوشه فرهنگ داشته باشیم با سپاس از لطف بیدریغ شما مطالب شما خوب و به جاست
اما نوش دارو پس از کشتن سهراب
چه فایده ؟
/ هنر و ورزش هم از شما تشکر می کند
با سلامهمه میدونن که چوقان یک بازی ترکی هست و متعلق به ترکان ایران.
هیچ کسی نمی تونه منکر تاریخ و تمدن ایران بشه سرزمینی بزرگ که مردمانش اول ایرانیند بعد ترک - لر -فارس بلوچ .... وهمه مون به ایرانی بودن وتاریخ وتمدنمون افتخار میکنیم سرزمینهایی هم که با زوردرجنگ ازایران جداشدندتنها راه حل، بازگشت به سرزمین نادری (ایران زمین ) است. نظام حاکم برایران باید بر ارزشهای ملی وتاریخ وتمدن ایران(بخصوص ایران باستان) بهای بیشتری بدهد تا کشورها بی ریشه جرات نکنندتاریخ سازی کرده به ایران وایرانی توهین کنند وفرهنگ غنی ایران رامصادره کنند چووقان کلمه ی ترکی میباشد که همان گرز جنگی فارسی است که ساحشوران تورک از آن ابزار جنگی برای نوعی ورزش نظامی در اردوهای نظامی استفاده میکردند که بعدها به نوعی سرگرمی و تفریح برا مراسمات پادشاهی در آمد من جمله پادشاهان تورک صفوی در جشنهای ملی چووقان بازی را در میدان نقش جهان اصفهان برگزار میکردند عجب و دیگر هیچ بله ما فقط به تاریخ و تمدنمون افتخار میكنیم و فقط افتخار میكنیم!!! از اون تاریخ و تمدن آیا چیزی در ما وجود داره؟یا تنها اسمش هست؟ من نمي دانم ريشه اين خصومت نو پيدا كجاست به هر حال تركها هم بخشي از حوزه تمدني ايران بوده و هستند وجدا شدن اجباري قسمتي از اين حوزه نبايد موجب دشمني اين بخش با سرزمين مادري باشد مردم جمهوري آذربايجان مي توانند ضمن حفظ هويت تركي خود سرزمين پهناور ايران را نيز ميهن باستاني خود بدانند چون "هنر نزد ایرانیان است و بس" ،ما از هرطرف که نگاه کنید داریم می بازیم...